“Schiphol Vernieuwd Verbinden, Verbindingsplan Schiphol en Omgeving 2021-2025 door Pieter van Geel, December 2020

In december 2020 presenteerde de toenmalige minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen Wijbenga, aan de Tweede Kamer het rapport “Vernieuwend Verbinden” waarin voorstellen om het vastgelopen overleg in de Omgevingsraad van Schiphol werd besproken.

Rapport verklaard

Rotterdam The Hague Airport is volledige dochter van Schiphol en heeft een ‘overloopfunctie’ voor deze luchthaven. Te verwachten is dat – wanneer dit voorstel wordt aangenomen- deze ook wordt doorgevoerd voor Rotterdam.
De BTV ontving van Margriet Zwijnenburg deze heldere samenvatting en conclusie.
Bronnen:

• “Advies Van Geel over de toekomstgerichte organisatie van het overleg met de omgeving van Schiphol” door Drs. P.L.B.A. van Geel ( drs. Pieter van Geel )

EEN NIEUW STELSEL OF OUDE WIJN IN NIEUWE ZAKKEN ?

Het betoog  van Van Geel rust op twee 'peilers'. Daarom een samenvatting in twee delen.

Een nieuw stelsel

Van Geel is gevraagd een voorstel te doen om het vastgelopen overleg in de Omgevingsraad voor Schiphol, de ORS, vlot te trekken als interim-voorzitter van de ORS. Zijn conclusie - en niet alleen zijn conclusie- is, dat het poldermodel is uitgewerkt. De tegenstellingen tussen partijen zijn te groot. Er wordt steeds meer gebouwd en steeds meer gevlogen. Dat gaat niet samen.
Van Geel ontwerpt een stelsel met twee kolommen in een omgevingshuis voor bestuur en participatie van Schiphol. Eén kolom voor het bestuurlijk overleg en voor de besluitvorming van de betrokken overheden: rijk, provincie en stedelijke regio. Een programma-coördinator met een programmabureau moet de agenda ontwerpen en bewaken. Een tweede kolom is voor de participatie die gebaseerd moet zijn op goede informatievoorziening. Er moet een breed samengestelde Maatschappelijke Raad Schiphol gevormd worden, die de Omgevingsraad Schiphol vervangt. Hierin nemen niet alleen bewoners en luchtvaartmaatschappijen deel, maar ook reizigers, milieuorganisaties, ondernemers, wetenschappers, jongeren etc. De informatie-voorziening moet transparant, gemakkelijk te vinden, te begrijpen, én betrouwbaar zijn. Een dialoog over de informatie is essentieel, men moet het eens zijn over de feiten: Joint Fact Finding. Een onafhankelijk en centraal loket voor de dienstverlening aan de omwonendenwaar deze informatie te vinden is. Maar uiteindelijk neemt de bevoegde overheid, in het geval van Schiphol is dat het Rijk, de besluiten. Er moet een beroep bij de rechter gedaan kunnen worden, als de bevoegde overheid géén besluit neemt.
Van Geel wil dat het Rijk de regie neemt in het Schipholdossier, maar in samenspraak met de regio. Er moet een Omgevingsvisie voor Schiphol komen. Van Geel formuleert hiervoor een aantal uitgangspunten: het recht voor de burger op een basiskwaliteit van de leefomgeving; de luchtvaartinfrastructuur is gewone publieke infrastructuur; de groei van de luchtvaart moet verdiend worden.
Het Rijk hakt ook de knopen door, als er geen overeenstemming is. Dit komt voort uit het internationale karakter van de luchtvaart, de omvang van het gehinderd gebied en de noodzaak om luchtzijdige en landzijdige maatregelen te combineren.
De kloof tussen de belangen van omwonenden die nadelen ondervinden van de luchthaven en de belangen van een grot(er)e groep die voordelen genieten van (de ligging van ) Schiphol is niet te overbruggen. Maar de vraag naar vliegbewegingen kan niet los gezien worden van de ruimtelijke ordening en het milieu uit het oogpunt van kwaliteit van de leefomgeving en hinder.

De vraag naar vliegbewegingen kan niet los gezien worden van de ruimtelijke ordening en het milieu.

Van Geel pleit ervoor om harde en meetbare normen voor de handhaving van de geluidshinder en van de uitstoot van CO2, (ultra)fijnstof en stikstof, vast te leggen in publieke regelgeving. Er moeten doelstellingen zijn voor de afname van het aantal geluid-gehinderden, waar de luchtvaart op afgerekend kan worden Hiervoor moet al het gerealiseerde vliegverkeer worden meegenomen en niét het geprognosticeerde vliegverkeer. De regelgeving voor lawaai van weg- en railverkeer kan als voorbeeld dienen voor regelgeving voor het vliegverkeer. Een betrouwbaar en onafhankelijk meetnet ( op basis van het NOMOS meetnet) moet het vertrouwen van burgers herstellen. Handhaving moet plaats vinden op basis van gemeten gegevens in plaats van op berekende gegevens. Het principe van de vervuiler,- in dit geval de passagier,- betaalt. De burger moet zich kunnen beroepen op juridisch vastgelegde regels.

Oude wijn in nieuwe zakken

De risico’s van het model, zoals Van Geel het neerzet, zijn bestuurlijke drukte en competentiestrijd in een bestuurlijke kolom tussen partijen met verschillende bevoegdheden. In de participatiekolom wordt de inspraak gebundeld en verbreed. Leidt dat tot betere inspraak of wordt het een Babylonische spraakverwarring? Een Joint Fact Finding in een zelflerend model, waarin men het eens moet worden over de feiten. Welke feiten? Er is nauwelijks of geen overeenstemming meer mogelijk in een druk bevolkt land met een grote luchtvaartsector die groei-ambities heeft. En wie gaat bepalen wat betrouwbare informatie is? 

Het risico bestaat dat commerciële partijen misschien zullen proberen deze aanpassingen in hun voordeel om te buigen.

In het voorstel van Van Geel is aanpassing van wet- en regelgeving nodig. Het risico bestaat dat commerciële partijen misschien zullen proberen deze aanpassingen in hun voordeel om te buigen.
Inspraak en regelgeving rondom Schiphol zijn vast gelopen. Oliemannetje Van Geel ontwerpt een Schipholhuis met kolommen om een lekkend dak te schragen. Ergens zegt hij, -misschien een slip of the tongue ?-: “ Maatregelen voor hinderbeperking op de ene plek leiden tot hinder op een andere plek; andere maatregelen – behalve vlootvernieuwing of volumebeperking – zijn er vrijwel niet meer.” Hij slaat hiermee de spijker op zijn kop.

Maatregelen voor hinderbeperking op de ene plek leiden tot hinder op een andere plek; andere maatregelen – behalve vlootvernieuwing of volumebeperking – zijn er vrijwel niet meer.

BTV-RotterdamAirport, 15 januari 2021