Vliegticket kan honderden euro's duurder uitkomen als milieuschade wordt meegerekend

Als de milieukosten van de luchtvaart worden meegerekend, valt de prijs van een ticket veel hoger uit. Hoeveel precies, dat is nu berekend: het kan honderden euro’s schelen.

Klimaat toeslag: € 720

Hoe duur is reizen per vliegtuig echt? Vliegen naar Indonesië kan, stuntprijzen daargelaten, voor ongeveer 940 euro. Maar als de kosten worden meegerekend voor de luchtvervuiling die zo'n reis veroorzaakt, plus de kosten voor klimaatschade, zou zo'n retourticket ruim 720 euro duurder uitkomen.

Foto door SevenStorm JUHASZIMRUS via Pexels

Het is één voorbeeld uit het onderzoek dat de organisatie True Price uitvoerde in opdracht van reisplatform Better Places. True Price onderzoekt al ruim tien jaar de ‘echte’ prijzen van producten en diensten. Dat wil zeggen: de marktprijs plus de kosten van negatieve effecten die niet in die prijs zitten en waar dus de maatschappij als geheel voor opdraait. Behalve om klimaat- en milieukosten gaat het bijvoorbeeld om de gevolgen van slechte arbeidsomstandigheden.

True Price deed zulk onderzoek al voor spijkerbroeken, bloemen, verf en nog veel meer, en nu dus voor de luchtvaart. Dat vliegen schade veroorzaakt, staat buiten kijf. Oprichter Saskia Griep van Better Places wilde weten hoe de kosten ervan zich zouden vertalen in de ticketprijs. “Niet om alles duurder te maken”, zegt zij, “maar om te zorgen dat producten en diensten minder schadelijk worden. Daarvoor moet je eerst weten wat de verborgen kosten zijn.”

150 euro per ton CO2

In dit onderzoek beperkte True Price zich tot klimaat en luchtvervuiling. De klimaatschade werd berekend door na te gaan hoeveel kerosine er voor een vlucht nodig is. Per ton CO2 die bij de productie en het verbranden daarvan vrijkomt, werd vervolgens een bedrag van 150 euro gerekend, een veel gebruikt standaardbedrag in zulk onderzoek. Met een soortgelijke methode werd de vervuiling door onder meer zwaveldioxide, stikstofoxiden en fijnstof in euro’s vertaald.

De ‘eerlijke’ bedragen die zo berekend zijn, liggen fors hoger dan de huidige ticketprijzen. Binnen Europa komt er minstens 70 euro bij, op en neer vliegen naar bijvoorbeeld Barcelona zou dan 150 euro meer moeten kosten. Voor bestemmingen ver weg gaat het om honderden euro’s. Een retour naar Suriname komt van 480 euro duurder uit, op en neer naar Bangkok wordt zelfs 580 euro duurder. De extra kosten zijn voor grofweg 80 procent het gevolg van klimaatschade, de rest hangt samen met luchtvervuiling.

Er staan de luchtvaart ook nu al prijsstijgingen te wachten, maar die zijn veel minder ingrijpend. In Nederland is de vliegtaks al van 7,95 naar 26,43 euro per ticket gegaan. Daarbovenop komen de bedragen die luchtvaartmaatschappijen binnen Europa gaan betalen voor het recht om CO2 uit te stoten. Tot nu toe waren die emissierechten voor de luchtvaart grotendeels gratis, maar daar maakt de Europese Unie een eind aan. Een retourtje Barcelona wordt daardoor 47 euro duurder, bleek vorige week uit berekeningen van ABN Amro – nog lang niet die 150 euro extra van True Price dus.

Iets wat je met je boerenverstand wel weet

In het cijferwerk van True Price zijn bijvoorbeeld gezondheidsschade door geluidsoverlast of het verlies van biodiversiteit niet opgenomen. “Dat is de volgende stap”, zegt Michel Scholte van True Price. Hoe hoog de echte prijzen dan uitkomen? Dat is ‘nattevingerwerk’, zegt hij, maar op grond van eerdere studies durft hij wel een voorspelling aan: opnieuw flink hoger.

“Dit soort rekensommen roept altijd discussie op", zegt Paul Peeters, lector duurzaam toerisme aan de Breda University. “Achter elk cijfer zitten interpretaties. Daar zit een risico aan: de discussie moet niet gaan over iets wat je met je boerenverstand ook wel weet.” Maar het onderzoek van True Price zit ‘heel behoorlijk’ in elkaar, oordeelt hij. “De uitkomsten zouden vliegmaatschappijen tot nadenken moeten stemmen over hun bedrijfspolicy: hoe kunnen ze van die schade afkomen?”

Opdrachtgever Better Places wil het onderzoek vooral gebruiken voor ‘bewustwording’, ook onder consumenten. Hopelijk maken reizigers andere keuzes als ze zien wat de effecten van hun vliegreis zijn, zegt Saskia Griep. “Bijvoorbeeld door met de trein naar Spanje gaan omdat de echte prijs van een treinkaartje veel lager is dan de echte prijs van een vliegticket.”

Bron: Trouw, 17 januari 2023

Gerelateerd: "Belachelijke ticketprijzen, verborgen slavernij, onze tijd om te reizen is voorbij."