Consortium met SchipholWatch dagvaardt Staat wegens PFAS-gevaren
Op 24 aparil heeft Knoops' advocaten namens elf belangenorganisaties een dagvaarding uitgebracht tegen de Staat der Nederlanden in verband met de schadelijke gevolgen van de wijdverbreide PFAS-verontreiniging in Nederland.
De rechtszaak dient in Den Haag op 7 augustus 2024.
De dagvaarding is opgesteld in opdracht van Vereniging Natuur- en Milieufederatie Noord-Holland, Vereniging Zeeuwse Milieufederatie, Stichting Natuur- en Milieufederatie Zuid-Holland, Stichting Friese Milieufederatie, Stichting Gezond Water, Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde, Vereniging Vakvereniging Brandweer Vrijwilligers, Vereniging Belangenvereniging Brandweer, Vereniging Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel en Stichting Ouderennetwerk West-Friesland en de stichting SchipholWatch. Dee zaak wordt ook ondersteund door BTV Rotterdam Airport.
Wat zijn PFAS?
De aanduiding 'PFAS' is een verzamelnaam voor duizenden per- en polyfluoralkyl verbindingen die door de mens zijn gemaakt en van nature niet in het milieu voorkomen. De stoffen staan bekend als zeer sterke verbindingen, waardoor ze over veel nuttige eigenschappen beschikken en al decennialang op grote schaal worden geproduceerd en toegepast. Echter, uit de wetenschap blijkt dat er bruikbare alternatieven beschikbaar zijn.
Inmiddels zijn de stoffen berucht in verband met de steeds alarmerender onderzoeksbevindingen vanuit de (medische) wetenschap over de schadelijke effecten van de stoffen voor mens, dier en milieu. Toch worden PFAS nog steeds geproduceerd, uitgestoten naar de leefomgeving en in talloze producten toegepast, waardoor het verontreinigingsprobleem is ontstaan.
Schending zorgplicht
De belangenorganisaties hebben zich verenigd om de Staat aan te spreken op het grove nalaten van diens zorgplicht om Nederlandse burgers, dieren en het milieu te beschermen tegen de schadelijke effecten van PFAS-verontreiniging.
Hoewel de Staat zich al geruime tijd bewust is van de ernstige gevolgen van blootstelling aan PFAS voor de (volks)gezondheid en het milieu, neemt de Staat onvoldoende maatregelen om de schade door PFAS te beperken en voorkomen. De belangenorganisaties luiden – net als vele experts wereldwijd – de noodklok over de schadelijkheid van deze groep stoffen en de onomkeerbare gevolgen wanneer adequate maatregelen nog langer uitblijven.
Eerste collectieve actie op dit gebied
De zaak betreft de eerste collectieve actie op het gebied van PFAS-verontreiniging waarbij de nationale overheid ter verantwoording wordt geroepen in verband met het nalaten om op korte termijn adequate maatregelen te nemen die de massale schade aan het milieu en de volksgezondheid een halt kunnen toeroepen. Daarnaast wordt de Staat aangesproken op het feit dat de productie van deze schadelijke stoffen nog altijd wordt gefaciliteerd. Voornoemde maatregelen zijn in samenspraak met deskundigen op het gebied van milieuchemie geformuleerd.
Verklaringen voor recht en gevorderde maatregelen
Samengevat worden in deze zaak de volgende verklaringen voor recht en maatregelen gevorderd:
- Een verklaring voor recht dat de Staat onrechtmatig jegens eisers handelt doordat de wettelijke normen voor PFOS voor oppervlaktewater niet juist zijn geïmplementeerd in wet- en regelgeving;
- Een verklaring voor recht dat de Staat onrechtmatig jegens eisers handelt doordat de wettelijke normen voor diverse PFAS en de som van die PFAS in levensmiddelen, in ieder geval voor vis en eieren, worden overschreden;
- Een verklaring voor recht dat de Staat onrechtmatig jegens eisers handelt doordat de ten aanzien van PFOS/PFOA door het RIVM vastgestelde advieswaarden en de gezondheidskundige grenswaarde van de EFSA voor voedsel, oppervlaktewater, drinkwater, bodem en grondwater niet in wetgeving zijn opgenomen en worden overschreden.
- De Staat te bevelen om alle emissies van PFAS per direct te verbieden;
- Diverse maatregelen die zien op het reduceren van de blootstelling van de Nederlandse bevolking en van bepaalde risicogroepen aan PFAS; het reduceren van blootstelling via drinkwater; het doen van grootschalige onderzoeken naar verbanden tussen PFAS-blootstelling en bepaalde gezondheidseffecten; minimalisatieverplichtingen; het overnemen van de EFSA grenswaarden; het verrichten van saneringswerkzaamheden en het verscherpen van toezicht daarop; het realiseren van een centraal overzicht m.b.t. de verleende vergunningen voor PFAS-emissies et cetera.
Waarom SchipholWatch?
SchipholWatch komt op voor de belangen van omwonenden van vliegvelden en bericht al enkele jaren over de PFAS-verontreinigingen op en rond Schiphol en Rotterdam Airport (RTHA). De stichting is van mening dat de overheid te weinig doet om de nog steeds voortgaande verontreiniging te stoppen, in te perken en te (doen) saneren.
Daarmee komt de kwaliteit van de leefomgeving in de regio rond Schiphol en RTHA verder onder druk te staan, nog afgezien van de luchtvervuiling en geluidsoverlast. Met deelname aan de rechtszaak hoopt de stichting te bereiken dat de overheid wel tot actie overgaat en omwonenden beschermt tegen de negatieve effecten van de PFAS-verontreiniging.
Aansluiten kan nog steeds
Belangenorganisaties (stichtingen of verenigingen) kunnen zich zonder kosten aansluiten bij deze rechtszaak. Heeft een organisatie belang bij deze claim, dan kan zij zich melden bij Knoops' advocaten of bij SchipholWatch.