Heimwee naar de vliegtuigloze lockdown: ‘In het weekend altijd vóór 7 uur op’
Stopt corona de groei van de luchtvaart? Kritische bewonersorganisaties hopen en bidden van wel. ‘Nu mensen hebben ervaren hoe heerlijk de stilte is, willen ze niet meer terug’. Een spraakmakend artikel van Eefje Oomen (Algemeen Dagblad)
Dat de klachten over Rotterdam The Hague Airport na de lockdown binnenstromen, is zo logisch als wat, stelt Alfred Blokhuizen, voorzitter van Bewoners tegen Vliegtuigoverlast (BTV). ,,Het vliegverkeer is hier zo geleidelijk gegroeid dat omwonenden tot corona soms nauwelijks nog doorhadden hoeveel hinder er elke dag is. Pas toen ze opeens weer vogels hoorden, een strakblauwe schone lucht zagen en hun tuinmeubels niet meer elke week hoefden te poetsen dachten ze: hé, dit hoort normaal te zijn.’'
Voor Blokhuizen, zes jaar actief bij BTV, is het duidelijk: vele omwonenden passen ervoor terug te gaan naar de overlast van vóór de lockdown. ,,Mensen hebben nu zelf ervaren hoe het zonder alle hinder is en accepteren niet meer dat het vliegveld alsmaar doorgroeit. Ja, ik denk dat de overlast bij de raadsverkiezingen volgend jaar zomaar een heel belangrijk issue kan worden.’' De bewonersorganisatie preludeert intussen met een eigen alternatief voor de grond (naam: ‘Rotterdam Central Park’) zelfs op sluiting. ,,Einde van het vliegveld klinkt als toekomstmuziek, maar ik voorspel dat de optie steeds realistischer wordt.’'
Peter de Vries van stichting Advisering Bewonersvertegenwoordigers Regionale Luchthavens (ABReL) gaat ervan uit dat de kritiek op de ‘ongebreidelde groei’ van het vliegverkeer in het hele land zal groeien. ,,Ik zie de pandemie als katalysator van een debat dat sinds de bouw van Lelystad Airport al op scherp is gezet. Daar hebben burgers zich al luid en duidelijk tegen de overlast gekeerd.’'
Bij Tata gaat het eindelijk ook over milieulast en hinder. Die switch gaan we ook zien in het vliegdebat
Matt Poelmans, lid bewonersorganisatie
Tata Steel
Terug naar het ‘oude normaal’ kán ook helemaal niet meer, analyseert Michiel Visser, voorzitter van stichting Landelijk Burgerberaad Luchtvaart (LBBL). ,,We hebben een klimaatcrisis, we hebben een stikstofcrisis. En er is inmiddels een heel debat over de belachelijk lage prijzen voor vliegtickets, dus zou het van den gekke zijn als de luchtvaart vrolijk op oude voet doorgaat.’'
Matt Poelmans, al achttien jaar betrokken bij bewonersorganisaties rond Schiphol, trekt een vergelijking met het debat rond de staalfabriek in IJmuiden. ,,Net als bij de luchtvaart ging het bij Tata Steel decennia alleen over de economische voordelen, over de werkgelegenheid, over wat zo’n bedrijf voor Nederland betekent. Nu gaat het bij Tata eindelijk ook over de hoeveelheid hinder, de milieulast en gezondheidsproblemen. Die switch zullen we ook bij het debat over de vliegvelden zien.’'
Het was ‘heel normaal’ geweest als er bij de bouw of uitbreiding van vliegvelden een goede afweging was gemaakt tussen economisch gewin en nadelen voor milieu en omwonenden, stelt Klaas Kopinga van Belangenbehartiging Omwonenden Welschap (BOW) in de buurt van Eindhoven. ,,Maar zo’n afweging is gek genoeg nooit gemaakt. Veel bestuurders waren maar wat trots dat we met ‘zo’n grote jongen’ als Schiphol mee mochten doen.’' Kopinga, al achttien jaar betrokken bij BOW, constateert dat er lokaal wel wat ‘begint te schuiven’. ,,Zelfs zo’n partij als VVD plaatst nu kanttekeningen bij groei.’'
Urgenda
Toch durft Kopinga nog niet te rekenen op krimp of sluiting. ,,Ik zie dat Eindhoven Airport na de lockdown zo snel mogelijk business as usual wil. ‘Passagiers staan te popelen weer op vakantie te gaan’: dát is het verhaal.’' Het centrumrechtse kabinet dat in de maak lijkt, zal ook niet zo snel op een revolutie aansturen, constateert hij gelaten. ,,Ik verwacht meer van de rechtszaken van burgerinitiatieven als Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder en Mobilisation for the Environment. Zo’n organisatie als Urgenda heeft in haar klimaatzaak immers al bewezen dat een rechter de staat wel degelijk tot een verandering kan dwingen.’’
‘In het weekend altijd vóór 7 uur op’
Arie den Draak en zijn vrouw Petra.
Arie den Draak (62) woont met vrouw Petra (56) en hond Manu in Schiedam (Z-H), in de buurt van Rotterdam The Hague Airport
,,Tijdens de lockdown was er een enorm gevoel van opluchting. Een gevoel van: zo kan het dus óók. We konden in het weekend uitslapen, we konden in de tuin zitten zonder dat we ons gesprek vanwege het gedender van een vliegtuig moesten onderbreken, en we zagen in de polder hier vlakbij veel meer vogels neerstrijken. Ooievaars, lepelaars, prachtig. Nu voelt het bijna weer als vóór de lockdown. Het ene na het andere vliegtuig komt over en in het weekend zet ik zelf maar vast de wekker om 6.45 uur, omdat ik weet dat het eerste toestel klokslag 07.00 uur de lucht ingaat. En, ja, dit alles heeft effect op onze gezondheid. Je voelt je bloeddruk omhoog gaan, je voelt de stress, wéér een dag dat we niet aan het lawaai ontsnappen. Toen we vier jaar geleden hier naartoe verhuisden, heb ik nota bene nog op de vliegroutes gelet, maar dat heeft weinig nut gehad. Die routes zijn namelijk verlegd. Ik denk eigenlijk dat er in deze hele provincie inmiddels haast geen ontsnappen meer aan is.’'
‘Natuurlijk denk ik soms aan verhuizen. Maar, waarom moet ík weg omdat Schiphol geen rekening met ons houdt?
Rob Loekenbach
Bewoner Rob Loekenbach (71), woont met zijn vrouw in Leimuiden (Z-H), waar de vliegtuigen vanaf de Kaagbaan van Schiphol overvliegen.
,,De lockdown kon ons niet lang genoeg duren. Eindelijk weer eens stilte in ons dorp; échte stilte. En ongestoord slapen. Voor corona moesten we het vaak doen met 4,5 uur slaap. Dan vloog er aan het begin van de nacht zo’n zwaar brommend vrachtvliegtuig over en tegen vijven ‘s ochtends alweer de eerste vakantievlucht. Daar ga je dan als het ware ‘op’ liggen. Je wordt wakker, wéét dat er nog een vliegtuig volgt, en vat dan moeilijk weer de slaap. Dat alles zorgt voor een gejaagd gevoel, voor stress, boosheid: ik was de afgelopen jaren niet altijd even vrolijk. Of ik denk dat de luchtvaart de komende jaren zal veranderen? Nee, eigenlijk niet. Alles lijkt nog altijd gericht op de economie, op onbeperkte groei, op winstmaximalisatie, en wie let er intussen op de gezondheid van burgers? Natuurlijk hebben we wel aan verhuizen gedacht maar ik woon hier al sinds 1976, toen het nog heel rustig was, en heb hier mijn familie, mijn vrienden. Bovendien: waarom moet ík weg omdat Schiphol geen rekening met ons houdt?’'
‘Ik hoop dat pandemie ons wakker schudt’
Door de Beus.
Door de Beus (58 jaar) woont met man Pieter Hein in de gemeente Oost-, West- en Middelbeers, nabij Eindhoven Airport
,,Toen we zestien jaar geleden voor het werk van mijn man naar deze regio verhuisden, hebben we extra opgelet dat we geen overlast zouden hebben. We woonden vroeger namelijk vlak bij het vliegveld in Rotterdam dus wisten wel wat van vliegtuiglawaai. Deze vrijstaande woning in het groen leek een prima optie omdat vliegtuigen vanaf Eindhoven, zo luidde het verhaal, de krappe bocht boven dit dorp niet zouden kunnen maken. In 2014 kwamen de toestellen tóch over en vanaf dat moment hebben we vooral ’s ochtends veel hinder. We kunnen zelden nog uitslapen want vanaf zeven uur denderen de vliegtuigen richting Spanje over ons heen. Ik lig ‘s nachts nog wel eens te woelen, dus als ik wat extra slaap wil hebben, moet ik om negen uur ’s avonds naar bed. Tijdens de lockdown hadden we die ‘automatische wekker’ niet meer en dat was, in één woord, héérlijk. Ik hoop dat de pandemie ons wakker schudt; ons aan het denken zet over de onbeperkte groei van de luchtvaart. Het is toch heel vreemd dat een vlucht naar Portugal of Spanje soms goedkoper is dan een treinrit naar Groningen?’'
Vliegen? Dat is iets voor vogels
Ben Koenen (74)
Vliegen? Dat is iets voor vogels, vindt Ben Koenen (74). Niet voor mensen. In zijn eentje trekt hij elk kwartaal ruim 500 keer aan de bel wegens vliegoverlast...
Lees ook
Grote ergernis over vliegtuigherrie: thuiswerken met een overvliegende F-35