De recente aangifte tegen de luchtvaartbranche en de Nederlandse Staat, uitgelegd door advocaat Benedicte Ficq, zet de relatie tussen Schiphol en Rotterdam The Hague Airport (RTHA) scherp op de kaart. Terwijl Schiphol zich in de rechtbank moet verantwoorden voor mogelijke gezondheidsschade en milieubelasting, probeert RTHA via een omweg méér vluchten te faciliteren. Hoe verhouden deze ontwikkelingen zich tot elkaar, en wat zijn de gevolgen voor Rotterdam?
De kern van de aangifte:
Schiphol als aanjager van een landelijke discussie
De aangifte tegen de luchtvaartbranche en de Staat richt zich op de systematische schade aan volksgezondheid en milieu door vliegverkeer. Ficq legt op SchipholWatch uit dat de overheid en luchtvaartbedrijven al decennia bewust grenzen overschrijden, ondanks kennis over de risico’s van ultrafijnstof, geluidsoverlast en CO₂-uitstoot. Een eventuele veroordeling zou een precedent kunnen scheppen voor álle Nederlandse luchthavens – dus ook voor RTHA.
Schiphol vs. RTHA: een domino-effect?
Als Schiphol wordt teruggefloten, ontstaat een dilemma:
- Vluchtverschuiving: Strengere regels voor Schiphol kunnen leiden tot een verschuiving van vluchten naar kleinere luchthavens zoals RTHA. Echter, de Provincie heeft zich uitgesproken tegen groei van de Rotterdamse luchthaven. Ook ontbreekt een maatschappelijk draagvlak en zijn meerdere naburige gemeentes tegen groei.
- Juridische precedentwerking: Een uitspraak tegen Schiphol kan ook RTHA binden aan scherpere normen voor geluid, uitstoot en nachtvluchten.
RTHA: Groei “via de achterdeur”
Terwijl de rechtszaak tegen Schiphol loopt, probeert RTHA via een MER-ontwijking (milieueffectrapportage) alsnog uit te breiden. Uit het BTV-dossier blijkt:
- Vluchtnummer-splitsing: Door vluchten onder verschillende nummers te registreren, blijft de officiële telling onder de vergunningsnorm van 43.000 vluchten per jaar.
- Uitbreiding zonder MER: RTHA claimt dat kleine aanpassingen (zoals langere openingstijden) geen volledige milieustudie vereisen – een omstreden interpretatie van de wet.
YouTube
Dit roept vragen op over bestuurlijke transparantie en de rol van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH), die de luchthaven beheert.
Gevolgen voor Rotterdam:
spanning tussen economie en gezondheid
Voor Rotterdam heeft deze juridische strijd directe implicaties:
- Lokaal protest: Omwonenden en actiegroepen zoals Recht op Lucht eisen betere handhaving van geluidsnormen, met name in wijken zoals Overschie en Hillegersberg.
- Klimaatdoelen: Rotterdam heeft ambitieuze CO₂-reductieplannen, maar meer vluchten zouden deze onder druk zetten.
In tegenstelling tot eerdere claims, blijkt uit recent onderzoek dat RTHA geen significante economische aanjager is voor de regio Rotterdam-Den Haag:
- Beperkte economische belangen: De totale werkgelegenheid gerelateerd aan RTHA bedroeg in 2023 slechts 2.733 banen, waarvan 150 direct en 1.175 indirect. Dit is aanzienlijk minder dan vaak wordt gesuggereerd in luchthavenpropaganda. Daarnaast heeft RTHA slechts 44 cent winst per reiziger.
- Geen cruciale vestigingsfactor: De aanwezigheid van RTHA blijkt geen doorslaggevende rol te spelen bij de vestigingskeuze van bedrijven in de regio.
- Alternatieven voorhanden: Voor zakenreizigers en toeristen zijn er voldoende alternatieven, zoals nabijgelegen luchthavens en hoogwaardige treinverbindingen.
Toekomstscenario’s:
wat als de rechter de Staat veroordeelt?
- Scenario 1: Strengere landelijke normen
Een veroordeling kan leiden tot bindende plafonds voor alle luchthavens, waardoor RTHA gedwongen wordt haar groeistrategie te herzien. - Scenario 2: Vluchtverplaatsing naar RTHA
Als Schiphol krimpt, wil RTHA een deel van de vraag opvangen. Hiervoor heeft de luchthavendirectie al een misleidingplan opgezet om de groei in fases te realiseren, terwijl de Provincie en omliggende gemeentes zich hebben uitgesproken tégen groei. - Scenario 3: Juridische aanval op RTHA
De BTV, milieuorganisaties, actiegroepen kunnen dezelfde argumenten gebruiken om RTHA’s MER-ontwijking aan te vechten.
Conclusie:
Een kantelpunt voor de Nederlandse luchtvaart
De aangifte tegen Schiphol en de Staat markeert een kantelpunt in de discussie over duurzame luchtvaart. Voor Rotterdam betekent dit:
- Een groeiende politieke en maatschappelijke druk om transparantie en volksgezondheid voorop te zetten.
- De noodzaak om alternatieven te verkennen. Duurzaam vliegen is op tal van punten nu al gestrand zoals elektrisch vliegen, waterstofvliegtuigen of SAF. Een verschuiving naar treinverbindingen is logischer.
De komende maanden zullen uitwijzen of RTHA haar groeiambities kan rijmen met de juridische en ecologische realiteit – of dat de “achterdeur” alsnog op slot gaat.