Is het nu het moment voor hervorming luchtvaart?
De coronacrisis kan nog iets goeds opleveren als de luchtvaartsector mondiaal wordt aangepakt.
De Britse humorist George Mikes omschreef reizen als een epidemie die half jaren vijftig begon en zich nog steeds verspreidt. ‘De epidemie met de wetenschappelijke naam travelitis furiosus wordt veroorzaakt door een virus met de naam voorspoed.’
Nu de politiek alles in het werk stelt om het coronavirus uit te roeien, zou het ook goed zijn om het reizigersvirus in de kiem te smoren. Corona biedt een uitgelezen kans om het massatoerisme in een duurzamer model te gieten.
Oorlog
De luchtvaart, die door de continue prijzenoorlog al een marginale bedrijfstak was geworden, legt door dit virus mondiaal het loodje. Bijna alle luchtvaartmaatschappijen zullen om staatssteun moeten aankloppen of zelfs worden genationaliseerd. Dat is ze gegund, op voorwaarde dat ze in de toekomst opdraaien voor de milieubelasting die ze veroorzaken. En dat ze ook iets bijdragen aan de betaling van de schulden die corona veroorzaakt.
Staatssteun is de luchtbaar gegund op voorwaarde dat ze in de toekomst opdraaien voor de milieubelasting die ze veroorzaken.
Accijns en BTW
Al sinds het Verdrag van Chicago van 1944 is luchtvaartbrandstof vrijgesteld van accijns en btw. Wie van Schiphol naar Bangkok vliegt, betaalt de meeste belasting op het kopje koffie dat hij op de luchthaven drinkt, zei voormalig staatssecretaris Menno Snel vorig jaar.
Luchtvaartmaatschappijen betalen per liter kerosine nog niet de helft van wat automobilisten betalen voor benzine of diesel. Jaarlijks loopt de Nederlandse fiscus alleen hierdoor al 4 miljard euro mis. Het leidt ook tot oneerlijke concurrentie. Het is veel goedkoper met een vliegtuig naar een zonnig oord te gaan dan met de auto of met de trein. Dat is slecht voor het milieu: 20 procent van de Nederlanders die op vliegvakantie gaat, is goed voor ruim 40 procent van de CO2-uitstoot door vakanties.
Jaarlijks loopt de Nederlandse fiscus alleen hierdoor al 4 miljard euro mis.
Angst
Het argument voor de vrijstelling van accijns is dat luchtvaart zich niet aan grenzen houdt. De angst is dat de sector massaal de goedkoopste plek opzoekt. Maar daar is een mouw aan te passen als die wordt gekoppeld aan landingsrechten. Nu mondiaal een pandemie moet worden bestreden, moet ook een mondiale belasting mogelijk zijn.
Overeind houden
De luchtvaart wordt in de watten gelegd. In de afgelopen tien jaar kregen vliegvelden in Europa 5 miljard overheidssteun. Als luchtvaartmaatschappijen in problemen komen worden ze met belastinggeld overeind gehouden. Vorig jaar kocht minister Wopke Hoekstra nog voor 744 miljoen euro een belang in KLM. En zelfs de vliegtuigbouwers opereren met staatssteun. De WTO oordeelde in november dat Airbus miljarden aan illegale subsidies heeft genoten.
In de afgelopen tien jaar kregen vliegvelden in Europa 5 miljard overheidssteun.
Bizar
Het is bizar dat een van de meest vervuilende en overlastgevende sectoren in de wereld met belastinggeld in staat wordt gesteld andere vormen van transport weg te concurreren. De crisis van 2008 heeft tot weinig echte veranderingen geleid, behalve een striktere regelgeving voor banken in de wereld.
De coronacrisis kan nog iets goeds opleveren als de luchtvaartsector mondiaal wordt aangepakt.
Bron: De Volkskrant, 23 maart 2020
Gerelateerd: Petitie strenge eisen luchtvaart