Groei of geen groei? Luchtvaart is splijtzwam in de coalitie
Waar moet het heen met de luchtvaart nu veel partijen het klimaat hoog op de agenda hebben gezet? Alleen ter rechterzijde wordt nog op groei gemikt.
Van pleitbezorgers tot afremmers. Vier jaar zaten D66 en ChristenUnie in een kabinet dat groei van de luchtvaart voorstond. Goed, het was een béétje groei, onder voorwaarden die nog deels moeten worden opgesteld, met veronachtzaming van stikstofproblemen én met de steeds schurender openingsplannen voor het kant-en-klare Lelystad Airport.
Verkiezingsprogramma’s
Groei van de luchtvaart komt in de verkiezingsprogramma’s van de twee coalitiepartners niet meer voor, integendeel. D66 behoort volgens een doorrekening van verkiezingsprogramma’s die deze week door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is uitgevoerd, zelfs tot de grootste beperkers van luchtvaartgroei. Als het partijprogram van de partij onverkort kabinetsbeleid wordt, slinkt het aantal vliegtuigpassagiers de komende negen jaar een derde ten opzichte van de huidige kabinetsplannen.
D66-Kamerlid Jan Paternotte vindt het geen omslag. “Wij hebben in dit kabinet de groei proberen te beteugelen en daar resultaten geboekt: een slot op Eindhoven en Rotterdam en scherp sturen op Schiphol en Lelystad. Dit was ook het eerste kabinet in decennia waarin de luchtvaart – buiten de coronacrisis – niet is gegroeid.”
De partij wil nu de luchtvaart – en de reiziger – meer laten meebetalen aan milieuschade en overlast. “In de luchtvaart is nul accijns, nauwelijks heffingen. Dat er weinig treinen naar Londen gaan, is omdat vliegen spotgoedkoop is. Innovatie en vlootvernieuwing kunnen resultaat hebben voor milieu en omgeving, maar dat moet je wel afdwingen.”
Geen autonome groei
Door de draai van D66 is GroenLinks de enige partij die harder wil ingrijpen. Die partij komt met maatregelen die leiden tot een passagiersafname van ruim 40 procent. Maar de groenen waren altijd al tegen groei van het luchtvaartverkeer.
De ChristenUnie is tegen het ingebruiknemen van Lelystad Airport nu is gebleken dat autonome groei zich niet zal laten regelen. Beeld Shutterstock / Aerovista Luchtfo
De ChristenUnie is tegen het ingebruiknemen van Lelystad Airport nu is gebleken dat autonome groei zich niet zal laten regelen.BEELD SHUTTERSTOCK / AEROVISTA LUCHTFO
Ook coalitiepartner ChristenUnie, met een electoraat dat zich goeddeels onder de aanvliegroutes van Lelystad Airport bevindt, laat de gedoogrol achter zich. De partij is, met GroenLinks en SP, als enige onverkort tegen opening van het vliegveld in Flevoland. “We hebben vier jaar terug in het regeerakkoord getekend voor een Lelystad zonder autonome groei,” zegt Kamerlid Eppo Bruins. “Maar volgens Europese regels mag Nederland niet bepalen welke vluchten naar Lelystad worden verplaatst. Daardoor is autonome groei niet te voorkomen en kan Lelystad wat ons betreft niet open.”
Vluchten schrappen
Lelystad Airport was juist bedoeld om te voorkomen dat Schiphol – bij het herstel van de coronacrisis of de groei daarna – vol zou stromen met pretvluchten. “Dat gebeurt in het huidige beleid toch wel, of je Lelystad nu opent of niet.”
Daarom wil de partij – net als GroenLinks – een op de tien vluchten op Schiphol schrappen. “Pas als vliegtuigen stiller en zuiniger worden, kun je kijken naar méér bewegingen,” zegt Bruins. “Economie en werkgelegenheid zijn belangrijk, maar al die overstappers leveren geen bijdrage aan de economie van Nederland, behalve aan het verdienmodel van Schiphol en KLM. Met alle milieuproblemen die op ons afkomen, is het de vraag of dat model nog van deze tijd is.”
De voorstanders van groei zitten vooral aan de rechterkant, alhoewel juist die partijen bedankten voor een doorrekening van klimaatdoelen door het PBL. VVD, de architect van het huidige luchtvaartbeleid, is het meest uitgesproken voor groei, al dan niet onder voorwaarden.
Het pleidooi van het CDA om het aantal vluchten op Schiphol ‘voorlopig’ te beperken tot een half miljoen en Lelystad te openen is bijna een doorslag van het huidige kabinetsbeleid. De christendemocraten beperken de luchtvaartgroei dan ook het minst, net als de PvdA opmerkelijk genoeg.
Bron: het Parool, 5 maart 2021