Slaapverstoring door vliegtuigoverlast: Een groeiend probleem rond Rotterdam The Hague Airport 

De overlast veroorzaakt door vliegtuigen van Rotterdam The Hague Airport (RTHA) heeft een nog grotere impact op de omwonenden dan tot nu toe uit de rapportages blijkt.

PERSBERICHT - VRIJ VOOR PUBLICATIE

Nachtrustverstoring. Foto: BTV Rotterdam

Tot nu toe worden in de DCMR-rapportages niet vermeld waarom iemand een melding doet van vliegtuigoverlast. De reden waarom men meldt is een verplicht onderdeel wat ingevuld moet worden op het meldingsformulier en die data*) is dus aanwezig. Om die reden heeft de BTV deze rapportage opgevraagd.

Alarmerend

Het is alarmerend te zien dat bijna een kwart van de melders aangeven dat zijn in hun nachtrust worden verstoord. In 2023 werden maar liefst 46.668 meldingen geregistreerd die betrekking hadden op slaapverstoring door vliegtuiglawaai. Dit aantal is echter slechts het topje van de ijsberg, aangezien lang niet iedereen die overlast ervaart hiervan melding maakt.
Het aantal van 46.668 slaapverstoringen is door een relatief nieuw registratiesysteem lager dan de realiteit. Sinds een aantal jaar wordt over elk gemeld vliegtuig per adres één melding genoteerd. Dat is dus 1 melding voor een heel huishouden. Dit houdt in dat, wanneer een gezin van 4 personen wakker wordt van een overrazend vliegtuig, én dat iemand de moeite neemt dit te melden, er in de rapportage slechts 1 slaapverstoring wordt geregistreerd.

Omvang van het probleem

Uit recent onderzoek van de GGD Rotterdam-Rijnmond blijkt dat bijna de helft van alle omwonenden van RTHA matig tot ernstig last heeft van vliegtuiglawaai. Van de ernstig gehinderde burgers kampt ruim driekwart met slaapverstoring, een schokkend hoog percentage voor een vliegveld dat officieel een nachtsluiting kent. Desondanks vonden er vorig jaar ongeveer 1.400 nachtvluchten plaats. Dit staat in schril contrast met convenant dat de luchthaven in 2009 maakt. Toen werden samen met omringende gemeenten, het Rijk en de luchthaven afspraken gemaakt over onder meer het maximaal aantal vluchten dat tussen 23.00 uur ’s avonds en 7.00 uur ’s ochtends mochten worden uitgevoerd. In een zogeheten convenant werd het aantal beperkt tot 849. De luchthaven meende zich eenzijdig niet aan deze afspraak te hoeven houden. Tot aan de Raad van State is hierover geprocedeerd. Deze stelde dat er geen wetsgrond was om de schriftelijke afspraak aan te toetsen, waardoor het maken van een convenant met de overheid niet hoeft te worden nageleefd. Een bizarre uitspraak. Hiermee is direct duidelijk dat je geen afspraken kunt maken met de luchthavendirectie.
Het geval van dit onbetrouwbare beleid is dat het totale aantal meldingen van overlast in het afgelopen jaar explosief is gestegen, met een toename van 60 procent naar 160.000 meldingen. Dit ondanks het feit dat het vliegveld een voor zichzelf gunstiger telmethode heeft ingevoerd, waarbij slechts één melding per vliegtuig per adres wordt genoteerd.

In 2023 werden 46.688 gezinnen in hun nachtrust verstoord door vliegtuiglawaai.

Mentale en fysieke gevolgen

De gevolgen van chronische slaapverstoring door vliegtuiglawaai zijn verstrekkend en hebben een significante impact op zowel de mentale als fysieke gezondheid van de getroffen individuen. Langdurige blootstelling aan vliegtuiglawaai en de daaruit voortvloeiende slaapverstoring kan leiden tot verhoogde stressniveaus, angst en depressie, verminderd concentratievermogen, geheugenproblemen en verminderde leerprestaties bij kinderen.
Volgens de GGD zijn de fysieke gevolgen van slaapverstoring door vliegtuiglawaai aantoonbaar bewezen en leidt deze tot o.a. verhoogde bloeddruk, een verhoogd risico op hart- en vaatziekten; verzwakt immuunsysteem; verhoogde stress, verstijfde bloedvaten en een verhoogd risico op hartaanvallen.
Onderzoek heeft aangetoond dat het lichaam niet went aan de constante blootstelling aan vliegtuiglawaai. Integendeel, de negatieve effecten stapelen zich op naarmate de blootstelling langer duurt.

Economische schade

De gezondheidseffecten van slaapverstoring door vliegtuiglawaai hebben ook aanzienlijke economische gevolgen: verminderde arbeidsproductiviteit, maar een toename van het ziekteverzuim. Hierdoor ontstaan hogere zorgkosten maar daalt de waarde van woningen in de getroffen gebieden.
Hoewel de exacte economische schade moeilijk te kwantificeren is, is het duidelijk dat de kosten voor de samenleving aanzienlijk zijn. De Bewonersvereniging Tegen Vliegtuigoverlast (BTV) stelt dat de overlast vooral wordt veroorzaakt door aanbieders van goedkope vakantievluchten, die nauwelijks iets opleveren voor de lokale economie.

Onderrapportage van overlast

Het is belangrijk op te merken dat het werkelijke aantal mensen dat hinder ondervindt van vliegtuiglawaai waarschijnlijk veel hoger ligt dan de officiële cijfers suggereren. Niet iedereen die overlast ervaart, maakt hier melding van. Dit fenomeen van onderrapportage wordt bevestigd door de Bewonersvereniging Tegen Vliegtuigoverlast (BTV) uit een eerder onderzoek en is een belangrijk punt van aandacht bij het interpreteren van de overlastcijfers.
In februari 2024 publiceerde de BTV de resultaten van een representatief onderzoek onder haar leden. Daaruit bleek dat de helft van de ondervraagden wel overlast ervaart, maar deze niet bij de DCMR meldt.

Benodigde aanpak

Om de negatieve effecten van slaapverstoring door vliegtuigoverlast aan te pakken, dient de luchthaven te erkennen dat het terugdringen van het aantal nachtvluchten prioriteit is. Ongeacht het type vliegverkeer moet dit aantal drastisch worden teruggebracht. De BTV is voorstander van terug naar nihil, met uitzondering van maatschappelijk vliegverkeer. (Politie en traumahelikopter)
Het is cruciaal dat beleidsmakers, de luchtvaartsector en de gemeenschap samenwerken om een balans te vinden tussen economische belangen en de gezondheid en het welzijn van de omwonenden. Alleen door de problematiek serieus te nemen en concrete stappen te ondernemen, kan er een duurzame oplossing worden gevonden voor de groeiende overlast en de daaruit voortvloeiende slaapverstoring rond Rotterdam The Hague Airport.

Gerelateerd

• BTV-Rotterdam doet onderzoek dat door DCMR is vergeten 
• Download het BTV-onderzoek 
• Download de Powerpoint (als PDF) 
• Zes vragen over de nadelige effecten van vliegtuiggeluid

*) De DCMR verzocht deze informatie toe te voegen:
Dit betreft deels ongefilterde data, waarbij wij het belangrijk vinden de volgende kanttekeningen mee te geven over de gegevens:

1. In de tabel zijn gegevens opgenomen onder “alleen RTHA meldingen” en “alle meldingen”. Onder “alle meldingen” wordt verstaan:
   • Meldingen over zowel vluchten van of naar RTHA én van of naar Schiphol, de zogenaamde overvliegers;
   • Meldingen van één huishouden over eenzelfde vlucht ongeacht het aantal ingediende meldingen. Dit kunnen 2 meldingen per vlucht per huishouden zijn, maar ook meer dan 100 meldingen per vlucht per huishouden.
2. Het kan voorkomen dat eerder gepubliceerde gegevens in een kwartaalrapport niet volledig in lijn zijn met de gegevens in het jaarrapport. Dit komt doordat er aan het eind van het jaar nog een zeer klein aantal meldingen met ontbrekende gegevens gecorrigeerd worden. De gepubliceerde gegevens in het jaarrapport in tabel 8 zijn leidend.
3. Sinds 1 december 2022 zijn de keuzes in oorzaak en sub oorzaak voor een melding gelijk aan de keuzes in het meldingenportaal Schiphol. Hierdoor is voor de maand november 2022 nog gebruik gemaakt van de oude keuzes voor oorzaak. Voor de verduidelijking van de gegevens zijn de oude sub oorzaken voor deze maand niet opgenomen.