BBBedreiging voor de luchtvaartsector? | Analyse

Nu het stof is gaan liggen na de grootse verkiezingszege van de BoerBurgerBeweging (BBB) van Caroline van der Plas wordt er druk gekeken naar de te vormen coalities in de provincie en de toekomst in de Eerste Kamer.

De BBB wint op alle terreinen en het stikstofdossier wordt daarmee nog uitdagender. Ook de luchtvaartsector lijkt het niet makkelijker te gaan krijgen.

Dat de stikstofwetgeving een uitdaging vormde voor zowel de Schiphol Group als de agrarische sector maakte dat men aanvankelijk nog weleens dacht dat de luchtvaartsector weinig van de BBB te vrezen zou hebben. Al snel werd echter duidelijk dat de gedwongen krimp van Schiphol meer te maken zal hebben met geluidshinder dan met stikstofwetgeving. De Schiphol Group heeft namelijk voldoende stikstofruimte vrijgespeeld door het uitkopen van boeren. Toch blijft de minister volhouden en hierin zal hij gesteund worden door de nieuwe bezetting van de Eerste Kamer.

Caroline van der Plas (BBB) - Foto: Tweedekamer.nl

Geen luchtvaartvriendelijke meerderheid in de Eerste Kamer

In die Eerste Kamer gaat het Kabinet het lastig krijgen het geplande stikstofbeleid erdoor te krijgen. Er heeft zich, zoals bekend, qua zetels namelijk een grote verschuiving voorgedaan. Volgens de prognose komt de coalitie van VVD (10), D66 (5), CDA (5) en CU (2) uit op 22 zetels, tien minder dan de regeringspartijen er nu hebben. Aanvankelijk leek het erop dat de BBB vijftien zetels zou gaan innemen, maar uiteindelijk groeide de fractie nog verder door. Onder leiding van Ilona Lagas zal de BBB zeventien plekken gaan innemen. Hoewel het stikstofdossier dus spannend gaat worden is duidelijker te zeggen wat de nieuwe zetelverdeling betekent voor de luchtvaartsector: donkere wolken. Partijen die doorgaans positief tegenover de luchtvaart staan zijn ernstig in de minderheid en dat kan verregaande gevolgen hebben voor openstaande dossiers. De BBB en de combinatie GroenLinks-PvdA (15 zetels) vormen zo met enkele kleine partijen bijvoorbeeld samen een meerderheid tegen zaken als de opening van Lelystad Airport.

Toekomst Lelystad Airport weer onzeker

Ook decentraal gaat de uitslag Lelystad niet in de koude kleren zitten. Op provinciaal niveau zal de Schiphol Group vanuit Flevoland, Overijssel en Gelderland tegenstand ervaren inzake de opening van Lelystad. Strikt genomen hebben alleen de Flevolanders er direct iets over te zeggen en aanvankelijk leek dit wel goed uit te komen voor de luchthaven. Voor de verkiezingen was er in de Statenvergadering in Flevoland namelijk een groot aantal partijen -al zij het onder voorwaarden- voor de opening van het vliegveld. Naast JA21, VVD en BVNL konden ook D66, PvdA, ChristenUnie, SGP, CDA en de PVV zich hierin vinden. Tegenover zich vonden zij de BBB, Forum voor Democratie, SP, 50Plus, GroenLinks en Partij voor de Dieren: deze partijen hebben zich allemaal hard uitgesproken tegen vakantievluchten vanaf Lelystad. Dat juist de BBB in Flevoland een kwart van de veertig zetels gaat bezetten verandert de zaak: de onzekerheid over de toekomst van Lelystad Airport wordt dus alleen maar groter.

Op de website van de BBB zijn achter de kleurrijke provincievlaggetjes de verschillende verkiezingsprogramma’s te vinden. De partij trekt in Flevoland hard van leer tegen het vliegveld. “De provincie Flevoland wordt al jaren aan het lijntje gehouden omtrent vliegveld Lelystad.” De standpunten lijken nog sneller geformuleerd te zijn dan dat de partij gegroeid is en de niet lopende zinnen vol taalfouten maken dat het geheel amateuristisch aandoet. Toch komt de boodschap duidelijk over: dat vliegveld moeten ze niet. “Wat BBB betreft kunnen we op dat terrein beter huizen bouwen of het teruggeven aan de landbouw”. Dat laatste lijkt deels stemmingmakerij te zijn. Al sinds het vroege begin van de drooglegging van de Flevopolder wordt er gevlogen naar het kunstmatige eiland. Ook na de drooglegging van de gebieden is het vliegveld gebruikt voor zaken als sproeivliegtuigen voor de landbouw. En juist vanuit die positie is het ontwikkeld. Nu, vijftig jaar later, ligt er een gloednieuwe vertrekhal met alles erop en eraan te wachten op het verlossende woord. Volgens Jan Eerkens, de CEO van Lelystad Airport, kunnen na een politiek fiat nog in 2024 de eerste vluchten vertrekken vanuit de Flevopolder. In afwachting van een besluit over de natuurvergunning kocht de luchthaven al stikstofrechten door boeren uit te kopen. Dit wederom tot het chagrijn van de BBB en andere partijen. Toch blijft Eerkens hoopvol: “Het gaat open, een andere optie is er wat mij betreft niet.”

Verschillende ‘aanvliegroutes’

Als men alleen naar Caroline van der Plas’ handelen in de Tweede Kamer en de BBB in Flevoland zou kijken lijkt het haast of de BoerBurgerBeweging de luchtvaart in zijn geheel uit Nederland willen verbannen. Dit blijkt echter niet zo te zijn en ook deze partij kent nuances. Waar BBB in Flevoland duidelijk voor sluiting van het vliegveld is klinkt de toon elders namelijk gematigder.

Rotterdam-The Hague Airport

De regionale luchthavens zijn de afgelopen maanden vanuit verschillende hoeken aangevallen, zo ook Rotterdam-The Hague Airport. Sluiting van deze luchthaven werd in Zuid-Holland geopperd door diverse partijen. Toch lijkt de toekomst hiervan na besluit van de gemeenteraad al weer wat zekerder. Wel blijft het een feit dat diverse partijen sluiting voorstaan en de BBB in het verkiezingsprogramma heeft opgenomen dat onderzocht moet worden of Zestienhoven niet verplaatst kan worden naar de Tweede Maasvlakte. Het terrein van de huidige luchthaven zou ten goede moeten komen aan de woningbouw.

De ‘favoriete luchthavens’ van de BoerBurgerBeweging zijn Groningen Airport Eelde (GAE) en Maastricht-Aachen Airport (MAA). “MAA is belangrijk voor zowel de nationale als regionale economie en is het een werkplek van bijna 3.000 mensen. Wij zien het belang van deze vliegvelden voor de regio’s en dat moeten wij dan ook beschermen”, schrijven de auteurs van het verkiezingsprogramma in Limburg. Wel wil de partij inzetten op innovatie om geluidshinder te reduceren. Maar goed, welke partij is daar nou tegen? Voor Eelde wordt de loftrompet pas echt gestoken: “GAE is op dit moment van groot belang voor de noordelijke economie, bedrijven en burgers. De kansrijkheid van Eelde, ook als luchthaven voor vracht en drones, dient door het bedrijfsleven te worden onderkend”. Deze twee luchthavens dienen natuurlijk het belang van regio’s waarvoor Schiphol niet binnen een uur rijafstand ligt. De bereikbaarheid van ‘het buitengebied’ blijft voor de BBB ook belangrijk en de rol van deze twee vliegvelden daarin wordt erkend. Regionale verschillen in de praktijk dus.

De toekomst

Ook daarom blijven de Provinciale Statenverkiezingen een raar fenomeen. De meeste stemmers laten de nationale politiek leidend zijn bij hun keuze. En dat is niet gek; de landelijke kopstukken waren wekenlang niet van de buis te slaan en uiteindelijk wordt indirect een Eerste Kamer gekozen. Toch zijn het juist die Provinciale Staten die in veel opzichten erg belangrijk blijken te zijn en per provincie toch nogal eens verschillende inzichten hebben. Elke provincie is natuurlijk ook verschillend en BBB kan de komende vier jaar in alle provinciën enorm veel invloed gaan uitoefenen. Wat dat, en de uitslagen van de verkiezingen in bredere zin, zal betekenen moet de tijd nog leren. De BBB krijgt een enorme fractie in de Eerste Kamer. De balans met de eenkoppige fractie die Van der Plas in de Tweede Kamer vormt is ver te zoeken. Dit zal in ieder geval zorgen voor nog verdere politisering van de Senaat die vroeger gezien werd als chambre de réflexion maar steeds meer een wilde arena wordt. De partij zal immers haar macht laten gelden waar deze het grootst is.

Bron: Upinthesky.nl, 21 maart 2023

Naschrift BTV:

De algemene teneur van het artikel is dat een redacteur van vliegfanblad "Up In The Sky" een waarschuwing geeft aan de Nederlandse luchtvaartbranche. De onvoorwaardelijke steun die het tot dusverre kreeg dankzij partijen als de VVD komt snel tot een eind, is de waarschuwing. De absolute krimp is aanstaande, voorziet hij. Het ligt in de stijl van het magazine om vooral niet de conclusie te trekken dat deze dreiging er al lang aan zat te komen doordat lang niet is geluisterd naar de burger. Ook wordt gedaan alsof alle luchthavens voldoende stikstofcompensatie hebben gerealiseerd door een (beperkt) aantal boerderijen op te kopen. Het sociale aspect "vliegen heeft voorrang op voedselproductie" komt uiteraard geheel niet ter sprake.
Over RTHA wordt geconstateerd dat "de toekomst hiervan na besluit van de gemeenteraad al weer wat zekerder lijkt". Een volkomen misplaatste constatering omdat dezelfde gemeente eerder een tegenovergesteld besluit nam.  In 1972 besloten het deze 'planologische blunder' te sluiten. RTHA beschikt nog steeds niet over een natuurvergunning en hun operationele vergunning is al jaren verlopen, terwijl de aanvraag voor een nieuw Luchthavenbesluit doorspekt is van fouten in procedures en gegegevens. Het economische belang voor de regio wordt vooral door de luchthaven zelf veelvuldig geroepen, en dus herhaald door de lobbyïsten, maar niemand die met acceptabele cijfers komt.

Tot slot, de nadelen van luchtvaart zijn niet alleen de - in dit artikel genoemde- geluidsoverlast en stikstofuitstoot. Luchtvaart verbrandt miljarden liters fossiele brandstof, draagt véél meer bij aan de CO2 uitstoot dan zij willen toegeven en het stoot zeer veel zeer schadelijke stoffen uit, wat een directe bedreiging is voor de volksgezondheid. Maar, deze zaken benoemt de branche natuurlijk niet.

21 maart 2023