Luchtruimherziening leidt nauwelijks tot minder uitstoot, wel tot meer vliegverkeer
De nieuwe indeling van het Nederlandse luchtruim gaat nauwelijks minder uitstoot opleveren, maar maakt het wel mogelijk veel meer vliegverkeer te faciliteren.
De vierde aanvliegroute gaat bovendien vliegherrie introduceren in nog meer woonkernen.
Dit blijkt uit berekeningen die wetenschapper dr Peter van Thienen heeft gemaakt. Hij is lid van de actiegroep Stop 4e Route. Deze club maakt zich grote zorgen over de gevolgen van een extra aanvliegroute naar Schiphol – dwars over onder meer de Veluwe.
Volgens het Ministerie van Infrastructuur (I&W) kan na invoering van de zogenaamde luchtruimherziening zes tot zeven procent aan brandstof worden bespaard omdat vliegtuigen minder hoeven om te vliegen. Dit vertaalt zich één-op-één in minder CO2-uitstoot, aldus het departement.
Bovenstaande kaart is een inschatting van de route op basis van uitspraken in stukken van het ministerie. (Illustratie: stop4deroute.nl)
Maar Van Thienen vond uit dat dit alleen gaat over de vliegroutes boven ons land. Op de totale vliegreis – dus inclusief het traject boven andere landen of boven zee – scheelt het hooguit een half procent. In de meeste gevallen komt de besparing zelfs niet boven de 0,2 procent uit.
Oneindige stroom vliegtuigen
Voor die halve procent worden twee provincies die nu nauwelijks overlast ondervinden opgezadeld met een voortdurende stroom aan landende vliegtuigen – met de bijbehorende herrie. Op gelijke afstand van een vliegveld vliegen de dalende toestellen veelal fors lager dan de stijgers. Hoe lager een toestel vliegt, des te meer herrie het op de grond veroorzaakt.
I&W wil alle vliegtuigen boven ons land na de herziening exact dezelfde routes laten volgen. Dit zou mogelijk worden dankzij de nieuwste navigatietechnieken die een prominente rol spelen in de nieuwe plannen. De bewoners onder zo’n route worden na invoering dag in, dag uit geconfronteerd met een oneindige stroom vliegtuigen.
Zo wordt het aantal gehinderde bewoners verkleind, maar stijgt de overlast voor mensen die wel gehinderd worden. Dat is gunstig voor de vliegindustrie, want voor het berekenen van de overlast is slechts één parameter van belang: het aantal gehinderden en slaapverstoorden. De ernst van de overlast doet er voor deze groep niet meer toe. Wie gehinderd wordt, is vogelvrij en kan zonder enige consequentie net zo goed twee of vier keer zoveel hinder ondervinden. Het maakt voor de berekeningen niets uit.
Routes angstvallig geheim gehouden
Hoe de nieuwe routes precies gaan lopen, houdt het ministerie zo lang mogelijk geheim. Zo wordt geprobeerd de weerstand tegen de plannen zo lang mogelijk klein te houden. De kans is groot dat mensen heftig gaan reageren als eenmaal bekend wordt dat zo’n route boven hun huizen komt te liggen.
De geheimhouding helpt de gemoederen zo lang mogelijk te bedaren tot het moment van invoering daar is en protest onmogelijk. De luchtruimherziening wordt immers ingevoerd via een algemene maatregel van bestuur. Burgers kunnen daar geen bezwaar tegen maken en evenmin naar de rechter om hun belangen te verdedigen.
De zogenaamde luchtruimherziening is vanaf dag één bedoeld voor het vergroten van de capaciteit van het luchtruim, zodat de vliegindustrie verder kan groeien. Nu voor verdere groei geen politiek draagvlak meer bestaat, worden door het Ministerie van Infrastructuur (I&W) andere argumenten van stal gehaald om de herziening door te drukken. Ongetwijfeld in de stille hoop dat het sentiment ooit weer zal keren ten faveure van de vliegindustrie.
Groei naar 800.000 vliegbewegingen
Nu uit de berekeningen van Van Thienen duidelijk is dat de luchtruimherziening nauwelijks helpt bij het verlagen van de CO2-uitstoot en het verminderen van de hinder, blijft de capaciteitsverhoging over. I&W houdt bij hoog en bij laag vol dat meer vliegverkeer geen gevolg is van de nieuwe indeling en heeft daarin formeel gezien gelijk. Maar de nieuwe indeling maakt het wél mogelijk nog meer te vliegen boven ons land en dat is de wens van de regering zoals vastgelegd in de Luchtvaartnota.
Die nota – grotendeels samengesteld onder het bewind van ex-minister Cora van Nieuwenhuizen – gaat uit van een groei van het aantal vliegbewegingen op Schiphol van de huidige 500.000 naar 800.000 in 2050. Het document kan inmiddels niet meer rekenen op steun van een meerderheid in de Tweede Kamer. Desondanks weigert minister Harbers – vorige week nog tijdens het debat over ‘duurzame’ luchtvaart – om de nota in te trekken en te actualiseren.
Bronnen: Schipholwatch, 17 april 2023, en Stop, de vierde aanvliegroute!