Kankerverwekkende uitstoot luchtvaart op Rotterdam The Hague Airport 'zorgelijk': 'Willens en wetens worden mensen ziek gemaakt'

De uitstoot van de luchtvaart is vele malen hoger dan de normen die gelden voor de industrie.

Voor Rotterdam The Hague Airport (RTHA) geldt dat de uitstoot van ‘zeer zorgwekkende stoffen’ in de meeste gevallen zelfs tientallen keren hoger uitvalt.
Met name de uitstoot van formaldehyde, een chemische stof die kanker kan veroorzaken, is op het Rotterdamse vliegveld veel te hoog. Onderzoek van TNO in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat maakt duidelijk dat er 171 gram formaldehyde per uur wordt uitgestoten, waar dat in de industrie maximaal 2,5 gram per uur mag zijn.
De Rotterdamse cijfers vallen overigens in het niet bij de uitstoot op Schiphol. Daar worden de normen bij sommige stoffen honderden, soms zelfs duizenden keren overschreden.

Foto: (Keep out) Edwin Hooper TJ9rBJAAguQ unsplash

‘Zeer zorgwekkende stoffen’

Het is niet zomaar dat een stof op het lijstje met ‘zeer zorgwekkende stoffen’ terechtkomt, benadrukt Maurice van Uden. Hij is een van de oprichters van SchipholWatch, een stichting die al jarenlang strijdt tegen de groei van de nationale luchthaven.
“Benzeen en formaldehyde zijn heel bekend. Als je dat intikt op Google, kom je de meest verschrikkelijke verhalen tegen over de giftigheid van die stoffen. Maar in feite zijn alle acht stoffen op dat lijstje ernstig.”

Uitzonderingspositie voor luchtvaart

Maar waar voor de industrie grenzen bestaan, is dit voor de luchtvaart niet het geval. De uitstoot van deze ‘zeer zorgwekkende stoffen’ is in principe zelfs verboden, maar in sommige gevallen is het niet te voorkomen. “Ieder bedrijf heeft dan de verplichting de uitstoot met de best mogelijke technieken zover mogelijk te reduceren”, zegt Van Uden. “Iedere vijf jaar moeten bedrijven erover rapporteren.”
Luchthavens hoeven aan beide voorwaarden niet te voldoen. Dat is opmerkelijk, vindt Van Uden, zelf woonachtig onder de rook van Schiphol, op de aanvliegroute naar de bekende Buitenveldertbaan.

Normen zijn er niet voor niks

“Daar komen de vliegtuigen op 100 meter hoogte overheen”, vertelt hij. “Dat is dus lager dan een flinke fabrieksschoorsteen die normaal wordt gebruikt om dat soort stoffen voldoende te verspreiden. Hier komen af en toe vijfhonderd van die vliegtuigen overheen en alle rotzooi dwarrelt naar beneden.”
Toxicoloog Jacob de Boer heeft ook zijn twijfels bij het beleid dat geldt voor de vliegvelden. ''Die normen voor de industrie zijn er niet voor niks, ze moeten de omgeving beschermen. Het lijkt me wel redelijk als je daar als vliegveld ook aan moet voldoen. Ik vond het rapport wel zorgelijk.''
Over de precieze effecten van de schadelijke stoffen kan De Boer niets zeggen: ''We kunnen pas zeggen wat je ervan krijgt als we weten wat de gehaltes precies zijn die men binnenkrijgt. Die weten we niet direct door dit rapport. Als je de effecten wilt onderzoeken, moet je een langer onderzoek doen.''

‘In perspectief plaatsen’

In een brief aan de Tweede Kamer geeft minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat aan dat hij zich ‘kan voorstellen dat mensen zich daar zorgen over maken’. Tegelijkertijd wenst hij de gegevens ‘in perspectief te plaatsen’. Want waar de uitstoot uit een fabrieksschoorsteen alleen van invloed is op de luchtkwaliteit rondom de schoorsteen, zorgen vliegtuigmotoren voor ‘een pad met allemaal kleine schoorstenen’. De stoffen dalen in kleinere concentratie neer in een groter gebied. De grootste concentraties komen volgens het onderzoek van TNO voort uit het taxiën, als het motorvermogen laag staat.
De grootste invloed is er dus voor de mensen die werken op of wonen net naast het vliegveld. Neem bijvoorbeeld de volkstuinvereniging die is gevestigd direct naast de start- en landingsbaan van Rotterdam The Hague Airport. Het bestuur van de vereniging is inmiddels al meerdere keren aangeschreven door Alfred Blokhuizen, voorzitter van Vereniging Bewoners tegen Vliegtuigoverlast Rotterdam Airport. Tot dusver zonder reactie.

Hoewel Van Uden zich al langere tijd in het onderwerp verdiept, is hij toch geschrokken van de bevindingen. “We wisten wel dat de kankerverwekkende uitstoot ernstig was, maar we wisten niet dat het in zulke grote mate gebeurde en dat Schiphol de industrienormen gewoon duizenden keren overtreedt. Die tabellen hebben mij als techneut natuurlijk helemaal wakker geschud.”

Maatregelen

Hoe nu verder, moet nog blijken. Harbers zint op maatregelen, al zal het nog wel even duren voordat bekend is hoe die eruit moeten gaan zien. Eerst wil de minister nog een ander onderzoek afwachten. De resultaten daarvan worden eind juli verwacht. Voor Van Uden duurt dat allemaal te lang.
“Zowel voor direct omwonenden als voor de medewerkers van de vliegvelden, want zij zitten in de kankerverwekkende rotzooi. Met name de mensen die op het platform werken, staan dag en nacht vol in die veel te hoge concentraties. Willens en wetens worden mensen ziek gemaakt. Dat is kwalijk, want het feit dat deze schadelijke stoffen in deze hoeveelheden worden uitgestoten, zegt meer dan genoeg. De hele wetenschappelijke wereld is het erover eens dat zeer zorgwekkende stoffen heel gevaarlijk zijn.”
Toch houdt Van Uden de moed erin. “Harbers staat niet bekend als tegenstander van de luchtvaart. Als hem dit zeer veel zorgen baart, dan is er wel iets aan de hand.”

Bron: Rijnmond.nl, 19 april 2023