Standpunten van politieke partijen over luchtvaart

In de veronderstelling dat de politieke partijen van Nederland op hun websites hun goed overdachte standpunten publiceren en communiceren heb ik op die websites hun teksten over de luchtvaart verzameld. De peildatum was 2 februari 2020. Ik heb me beperkt tot de partijen die, eveneens op 2 februari 2020, met vier of meer leden zijn vertegenwoordigd in de Tweede Kamer. Het betrof VVD, CDA, D66, CU, PvdA, GL, SP, PvdD, 50Plus, PVV en FvD. De letterlijke teksten zijn te vinden in bijgaand document. Van de laatste twee partijen zijn op hun websites geen standpunten over luchtvaart beschikbaar.

Rubrieken

Ik gebruikte acht rubrieken om de standpunten van partijen te karakteriseren en met elkaar te vergelijken:

a. Economie. De nadruk die wordt gelegd op luchtvaart als banenmotor, factor voor vestiging van bedrijven etc.

b. Groei. Het standpunt over gewenste groei van Schiphol.

c. Lelystad. Het standpunt over vestigen van luchthaven Lelystad voor vakantievluchten.

d. Bewoners. Zorg voor de noden van bewoners in de buurt van luchthavens in verband met geluidsoverlast en luchtvervuiling.

e. Prijsverhoging. Standpunt over verhogen van de prijs van tickets, kerosine, etc.

f. Duurzaam vliegen. Standpunt over mogelijkheid dat luchtvaart duurzamer kan worden door biofuels, schonere en stillere vliegtuigen, elektrisch vliegen etc.

g. Duurzaam alternatief transport. Standpunt over duurzaam vervoer per trein als alternatief.

h. Klimaatverandering. Standpunt over de rol van luchtvaart in verband met CO2-uitstoot. Dit wijst op een perspectief dat de grenzen van ons land overschrijdt.

Vergelijking van standpunten

a. Economie

De partijen die expliciet het belang van de luchtvaart als economische factor noemen zijn VVD, CDA, D66 en 50Plus. De andere partijen laten zich hier niet over uit.

b. Groei

Partijen die expliciet vermelden dat Schiphol moet groeien zijn VVD en CDA. Partijen die groei van Schiphol toestaan mits het vliegen schoner en stiller wordt zijn D66, PvdA en SP.  CU, GL en PvdD willen een rem op de groei van Schiphol. 50Plus heeft een dubbelzinnig standpunt over de groei, namelijk wel groei maar niet meer dan 500.000 vliegbewegingen waar Schiphol in 2019 al aan zit. Zoals opgemerkt is er geen informatie over het groeistandpunt van FvD en PVV. Uitlatingen buiten de websites wijzen op standpunten pro groei. Baudet van FvD wil groei van Schiphol door uitbreiding op zee, Graus van PVV wil op Schiphol naar 800.000 vliegbewegingen.

c. Lelystad

VVD, CDA, D66 en 50Plus zijn vóór opening van Lelystad. GL, SP en PvdD zijn ertegen. PvdA en CU zeggen ja, mits er geen laagvliegroutes zijn. CU wil ook zeker zijn dat Lelystad niet autonoom groeit, maar louter als een overloopluchthaven van Schiphol fungeert.

d. Bewoners

De VVD besteedt geen aandacht aan de noden van bewoners in de buurt van luchthavens, alle andere partijen wel.

e. Prijsverhoging

VVD, D66, CU, PvdA en 50Plus maken geen vermelding van gewenste prijsverhoging van vliegtickets. GL, SP, PvdD willen dat wel. CDA wil een prijsverhoging indien vliegen zonder verduurzaming en vermindering van lawaai niet mogelijk blijkt te zijn.

f. Duurzaam vliegen

CDA, D66, CU, PvdA en SP zien heil in maatregelen voor duurzaam vliegen. GL, PvdD en 50Plus spreken zich niet uit over duurzaam vliegen. VVD doet op diens website geen uitspraak over duurzaam vliegen. De VVD-minister van Infrastructuur en Waterstaat, Cora van Nieuwenhuizen, heeft herhaaldelijk gezegd dat ze gelooft in de mogelijkheid van duurzaam vliegen.

g. Duurzaam alternatief transport

D66, CU, GL, SP en PvdD noemen transport per trein gewenst als alternatief voor vliegen. VVD, CDA, PvdA en 50Plus zeggen niets over duurzaam alternatief transport.

h. Klimaatverandering

VVD, CDA, PvdA, GL zeggen niets over het effect van luchtvaart op CO2-uitstoot.  D66 twijfelt aan de mogelijkheid van de luchtvaart om CO2-emissies omlaag te brengen. CU, SP, PvdD en 50Plus noemen CO2-uitstoot als probleem van vliegen.

Niet genoemd werden thema’s als:

• Luchtvaart in verband met overlast door toerisme
• Probleem van sociale oneerlijkheid van huidig systeem: niet-vervuilers betalen voor vervuilers.

Totaalscore van partijen op pro-vliegen

Aan de uitspraken van partijen over de acht rubrieken is een cijfer gegeven. Een hoger cijfer betekent een standpunt dat meer wijst op pro vliegen. 

Het als relevant vermelden van een rubriek “pro vliegen” (bijvoorbeeld a economie en b groei) levert een 1 op. Het niet vermelden van zo’n rubriek levert een 0 op. Soms is een rubriek beoordeeld als “relevant, mits”, bijvoorbeeld bij b groei (groeien, mits duurzaam) en bij Lelystad (ja, indien geen laagvliegen). In dat geval krijgt zo’n oordeel cijfer 0,5.

Het niet vermelden van een rubriek “tegen vliegen” (bijvoorbeeld d bewoners, e prijsverhoging, g duurzaam alternatief vervoer) levert ook een 1 op.

De volgende tabel vermeldt de cijfers van partijen op rubrieken en hun totaalscore. Hoe hoger de score, hoe meer de partij pro vliegen is. Het scorebereik is 0 tot 8.

 

In het EINDRAPPORT draaien we de standpunten om: welke partij wil de trend dat de luchtvaart steeds maar groeit tot stilstand brengen?

 Bron: Paul van der Maesen, 2019, Vliegen aan banden (eventueel scrollen naar datum 3 februari 2020)