Zo belangrijk is Schiphol nou ook weer niet, blijkt uit onderzoek

Dat Schiphol moet groeien omdat er anders economisch onheil dreigt, is niet te bewijzen, zeggen onderzoekers.

Moet Schiphol groeien?

Is Nederland, of de BV Nederland, daarbij gebaat? Verwordt Schiphol tot een tweede- of derderangs vliegveld als het jaarlijkse aantal starts en landingen op 500.000 blijft ? Ja, ja en ja, zeggen of suggereren Schiphol, de overheid en andere voorstanders van meer vluchten. Maar volgens onderzoeksbureau CE Delft is er geen hard bewijs voor die ja’s: het staat niet vast dat Schiphol een onbeduidend vliegveld wordt als de luchthaven niet verder mag groeien en het is op z’n minst twijfelachtig of Nederland veel economische schade lijdt als Schiphol niet verder uitbreidt.

Het is op z’n minst twijfelachtig of Nederland veel economische schade lijdt als Schiphol niet verder uitbreidt

In opdracht van de Stichting ­Natuur en Milieu onderzocht CE Delft of er wetenschappelijk bewijs is voor een aantal argumenten die voorstanders van uitbreiding van Schiphol vaak gebruiken. Dat bewijs is er vaak niet, oordeelt CE Delft op basis van ­literatuuronderzoek en een berg data. Zo is volgens CE Delft niet bewezen dat de aanwezigheid van een grote luchthaven (zoals Schiphol) voor grote bedrijven reden is zich nabij die luchthaven te vestigen.

Er is volgens CE wel een verband tussen het aantal intercontinentale vluchten op een luchthaven en het aantal hoofdkantoren van grote ­bedrijven nabij die luchthaven. Een luchthaven met veel intercontinentale vluchten heeft wat meer hoofdkantoren dan een luchthaven met weinig van die vluchten. Maar zitten die hoofdkantoren er vanwege die vluchten? Of zijn er veel van die vluchten vanwege die hoofdkantoren? Dat is, stelt CE Delft, niet duidelijk.

Er is er geen literatuur die bevestigt dat toekomstige groei van een luchthaven een vestigingsfactor voor ­bedrijven is.

Daarbij spelen bij de keuze voor de vestiging van een hoofdkantoor veel meer factoren mee dan alleen de ­bereikbaarheid via de lucht: het aanbod van voldoende (geschoolde) ­arbeidskrachten bijvoorbeeld of de aanwezigheid van financiële prikkels zoals belastingvoordelen. CE wijst erop dat grofweg een derde van het aantal Schipholgangers onder de noemer ‘zakelijk verkeer’ valt. Het aantal verschillende bestemmingen van die zakenreizigers is vrij beperkt. Volgens CE is er geen literatuur die bevestigt dat toekomstige groei van een luchthaven een vestigingsfactor voor ­bedrijven is.

Bestemmingen

Hard bewijs is er volgens CE ook niet voor het argument dat Schiphol veel bestemmingen zal verliezen als het niet meer mag groeien. Schiphol is een overstapluchthaven en KLM is bij uitstek een maatschappij met veel overstapklanten. Hun posities hoeven niet in gevaar te komen als Schiphol niet mag groeien.

Mocht dat toch ­gebeuren, dan kan dat negatieve consequenties hebben. Maar op de wat langere termijn zijn er alternatieven met positieve gevolgen. Dan zou Schiphol de thuisbasis van een prijsvechter kunnen worden, zoals de luchthavens van Birmingham en ­Basel-Mulhouse dat zijn geworden. Ook zouden er meer (winstgevende) intercontinentale vluchten van Schiphol kunnen vertrekken.

Als Schiphol er niet was, zouden meer Nederlanders hun vakantie in Nederland doorbrengen en minder geld uitgeven in het buitenland. Dat zou de Nederlandse economie ten goede ­komen.

CE Delft stelt verder dat het economisch belang van de luchtvaart vaak sterk wordt overschat. CE Delft schat de bijdrage van de luchtvaart aan de Nederlandse economie op 5,8 miljard euro – en niet op 9 miljard of meer dan 20 miljard euro zoals door anderen is verkondigd – en de directe werkgelegenheid op 65.000 banen. De negatieve effecten van de luchtvaart (geluidshinder, vervuiling) worden in veel studies niet meegenomen, volgens CE Delft dat verder melding maakt van ‘weglekeffecten’ van een grote luchthaven. Buitenlandse toeristen spenderen in Nederland 13,9 miljard euro. Maar Nederlandse toeristen spenderen 14,3 miljard in het buitenland.

Die Nederlandse reislust wordt deels aangewakkerd doordat er vanaf Schiphol naar veel buitenlandse ­bestemmingen kan worden gevlogen. Als Schiphol er niet was, zouden meer Nederlanders hun vakantie in Nederland doorbrengen en minder geld uitgeven in het buitenland. Dat zou de Nederlandse economie ten goede ­komen, stelt het CE, zonder dit overigens met cijfers te onderbouwen.

Schiphol verwerkt dit jaar rond de 500.000 vluchten, vooralsnog is dat het maximum toelaatbare. Van het kabinet mag Schiphol vanaf 2021 weer groeien tot maximaal 540.000 vluchten, op voorwaarde dat de hinder voor omwonenden afneemt.

Bron, Trouw, 18 juli 2019

Redactionele noot:

Wanneer het economisch belang van Schiphol al zo klein is, is het belang dat Rotterdam The Hague airport voor de regio brengt zo goed als nihil. De bestemmingen vanaf dit vliegveld zijn vrijwel allen naar 'zonbestemmingen'. Volgens bovenstaand artikel wordt weer aangeduid dat een vliegveld actief bijdraagt aan het wegdragen van vakantiegeld naar andere landen.