Cabinepersoneel en passagiers ziek door airco.

Een onthutsend verhaal dat niet op zichzelf staat. Piloten en ander vliegtuigpersoneel worden regelmatig ziek door vervuilde lucht in de cockpit.

NP01 radioprogramma Pointer heeft documenten waaruit blijkt dat de Nationale Adviesgroep Cabinelucht (NAC) al jaren problemen signaleert maar dit niet rapporteert aan de minister.
Radiomaakster Isa Pihlajamaa maakte een radioreportage over de wijze waarop piloten, stewards, stewardessen maar ook passagiers met regelmaat worden geconfronteerd met ernstig vervuilde lucht in de cabine. Hier betreft een andere vorm van luchtvervuiling dan de uitstoot over de bewoners. Het is evenmin de uitstoot die over de platformmedewerkers wordt geblazen en tot veel ziekte en verzuim leidt. Deze vorm van vervuiling wordt via de motor in het airco-systeem gepompt. Met regelmaat komen er kleine dele olie mee in de ‘verse’ lucht. Dit leidt tot een aroma van vuile sokken, zoals het door de gedupeerden vaak wordt omschreven. Grotere hoeveelheden vervuiling kunnen zelfs een dusdanige impact hebben dat mensen aan boord van het vliegtuig onpasselijk worden. In Nederland zijn inmiddels meer dan 100 crewleden langdurig en ernstig ziek geworden.

Veiligheid in geding

Het onthutsende van het verhaal is dat personen die actief belast zijn met de besturing van het betreffende vliegtuig niet zelden acute symptomen krijgen waardoor zij niet in staat zijn het vliegtuig veilig te besturen: koorts, zweten, ongecontroleerde trillingen. Ondanks deze symptomen vliegen zij gewoon door en brengen onbedoeld het leven van alle inzittende in gevaar.

Extra gevaar

Een tweede vorm van gevaar voor de passagiers is dat met regelmaat wolken met giftige dampen door het aircosysteem door het gehele vliegtuig worden verspreid hierdoor kunnen ook de passagiers de symptomen oplopen als in de cockpit.

Schematische weergave van het aantal incidenten met 'vuilesokkenlucht' en 'fumes' in 2019 en begin 2020. Dit was in de 'coronatijd' dat minder werd gevlogen dan gebruikelijk.

Niet gemeld

De Nationale Adviesgroep Cabinelucht (NAC) al jaren problemen met de cabinelucht signaleerde, heeft dit niet heeft gerapporteerd bij de minister.
Er zijn onafhankelijke onderzoeken die aantonen dat dit probleem structureel is, maar deze worden weerlegt door onderzoeken die de luchtvaart zelf doet. Die stelden soms dat “de lucht in een vliegtuig schoner is dan die op een kantoor”. Let wel, dit is een onderzoek van het type ‘slager keurt eigen vlees’.

Gevolg

Gevolg is dat de minister vooralsnog geen actie onderneemt, de luchtvaartmaatschappijen evenmin.
Er zijn simpele suggestie gedaan om meetsensoren te plaatsen, maar dit voorstel wordt afgewezen omdat het niet nodig zou zijn. De Partij van de Dieren reageert in onderstaand radioprogramma dat de procedure nu is te beginnen vragen te stellen in de Tweede Kamer. Immers, personeel heeft recht op gezonde werkomstandigheden.

Download hier één van de rapportage waarin bemanning onwel werd.

Het artikel op de site van NPO1:

Nog steeds geen aanpak vervuilde cabinelucht in vliegtuigen

Er is nog steeds geen aanpak ontwikkeld om de incidenten met giftige stoffen in de vliegtuigcabines tegen te gaan.
Al in 2015 is een adviesgroep opgericht, die het ministerie van I&W hierover zou adviseren. Uit documenten die in handen zijn van Pointer (KRO-NCRV) blijkt dat deze Nationale Adviesgroep Cabinelucht (NAC) al jaren problemen met de cabinelucht signaleerde maar dit niet rapporteerde aan de minister.
Bij de meeste vliegtuigen wordt verse lucht van buiten afgetapt via de motor. Hierdoor belanden er standaard giftige stoffen in de cabinelucht, zoals organofosfaten. Soms, na bijvoorbeeld een lekkage-incident in grote hoeveelheden, ontstaat een zogenaamd fume event, waarbij ineens hogere concentraties giftige stoffen vrijkomen in de cabinelucht. Deze stoffen kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid van zowel het personeel als de passagiers. Volgens Engelse autoriteiten komen deze incidenten 1 op 2000 keer voor.

Ziek

In 2019 werd binnen de NAC al besloten dat het plaatsen van sensoren in vliegtuigen een goed voorbeeld zou zijn om aan de minister te adviseren. Dit advies kwam er echter niet. Uit de vergaderverslagen van de Nationale Adviesgroep blijkt ook dat het gebrek aan bewustzijn onder cabinepersoneel al jaren een bekend probleem was.
Verder werden er sinds 2018 al plannen gemaakt voor de inzet van een medisch protocol voor vliegpersoneel. Soms ervaren vliegbemanningsleden of passagiers klachten na een fume event zoals misselijkheid, luchtwegklachten, tremoren of hoofdpijn. Artsen zijn vervolgens vaak niet op de hoogte van wat het probleem zou kunnen zijn.
Daarom is een medisch protocol heel belangrijk, volgens piloot en voorzitter van de veiligheidscommissie van de Belgische cockpitvereniging, Rudy Pont: "Mensen die ziek worden na een fume event worden nu aan hun lot overgelaten." Ondanks plannen binnen de adviesgroep kwam er weinig terecht van een medisch protocol. Volgens de voorzitter van de NAC, Meiltje de Groot, werd er in de verslaglegging van de NAC- vergaderingen in 2018 niet genoemd dat er op korte termijn een medisch protocol zal worden opgesteld. Wel werd er gesproken over medische protocollen.

Onvolledig

De NAC bleef in meerdere opzichten in gebreke. Naast het onvolledig rapporteren over de mogelijk schadelijke cabinelucht en het uitblijven van een medisch protocol verzaakten ze ook hun taak om het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat te informeren over belangrijke ontwikkelingen uit lopende Europese onderzoeken.
Volgens De Groot is er een samenvatting opgesteld van deze onderzoeken en is deze goedgekeurd door alle NAC-leden. Verder stelt ze dat de NAC-leden gezamenlijk over de prioriteiten van de onderwerpen beslissen. Ze zegt dat er meerdere onderwerpen zijn waar een advies uit voort zal komen, zoals het opstellen van een advies over het trainen van cabinepersoneel met betrekking tot geuren in vliegtuigen.

Advies

Volgens de vakbondsbestuurder van FNV Cabine, Birte Nelen, die ook deelneemt in de NAC, is het een proces dat lang duurt. Om het probleem goed in kaart te brengen, is het volgens Nelen zaak dat er meer gedaan wordt aan bewustwording van cabinepersoneel, het plaatsen van sensoren, en het verzamelen van meldingen: "Wij zullen op al die terreinen effect moeten boeken om te zorgen dat dat wel in kaart wordt gebracht."
Lees het bericht na en Luister naar de radio-reportage van Isa Pihlajamaa: De viezesokkenlucht in vliegtuigen:

Bron: NPO1, KRO|NCRV, NP01 radioprogramma Pointer, 19 juni 2022