Nieuw onderzoek: 52 miljoen Europeanen in gevaar door luchtvaart
Een recent onderzoeksrapport van milieuorganisatie Transport & Environment onthult dat ongeveer 52 miljoen Europeanen die nabij luchthavens wonen, mogelijk ernstige gezondheidsrisico's lopen.
foto: imagii via Pixabay
Dit geldt ook voor omwonenden van Nederlandse vliegvelden, zoals Schiphol en Rotterdam The Hague Airport. Het rapport, uitgevoerd door CE Delft, brengt voor het eerst op grote schaal de gezondheidseffecten van luchtvaartgerelateerde fijnstof in kaart. Omdat regionale vliegvelden als Rotterdam The Hague Airport in dit onderzoek niet afzonderlijk zijn opnomen, maar de effecten daar hetzelfde zijn, kan geconcludeerd worden dat het cijfer van 52 miljoen Europeanen in werkelijkheid veel hoger uitkomt.
Het onderzoek richt zich op de 32 grootste luchthavens in Europa en toont aan dat duizenden gevallen van diabetes, dementie en hoge bloeddruk mogelijk verband houden met fijnstof van vliegtuigen. Stefan Grebe, een van de onderzoekers, benadrukt de noodzaak voor verder onderzoek gezien de grote aantallen betrokkenen.
Omwonenden uiten hun zorgen over de gezondheidsrisico's. Het RIVM heeft eerder al gewezen op mogelijke effecten van ultrafijnstof op het hart- en vaatstelsel en de ontwikkeling van ongeboren kinderen.
Miljoenen omwonenden van vliegvelden Europa lopen mogelijk gezondheidsrisico's door fijnstof.
(Bron: 1 Vandaag)
Drie mogelijkheden
Het rapport schetst drie mogelijke oplossingen:
- Het gebruik van duurzame vliegtuigbrandstof (Sustainable Aviation Fuel), hoewel grootschalige implementatie tijd kost.
- 'Hydro-treatment', een raffinageproces dat kerosine zuivert en fijnstofuitstoot significant kan verminderen.
- Vermindering van het aantal vluchten, een optie die de gemeente Amsterdam ondersteunt met een voorstel voor krimp naar 400.000 vluchten per jaar.
Schiphol reageert zoals gebruikelijk dat ze de zorgen serieus nemen en werken aan het terugdringen van uitstoot. Ze stimuleren luchtvaartmaatschappijen om schonere en stillere vliegtuigen te gebruiken en duurzame brandstoffen in te zetten. In de praktijk wordt elke verbetering teniet gedaan door de toename van het aantal vliegbewegingen met traditionele giftige brandstof.
Het rapport biedt aanknopingspunten voor gericht Europees beleid om de gezondheidsrisico's van luchtvaartgerelateerde fijnstof aan te pakken.
Rotterdam The Hague Airport
Een filiaal van Schiphol, schrijft op hun website dat zij hun personeel bescherming bieden door platformmedewerkers van mondkapjes te voorzien.
Op basis van de informatie in het rapport lijkt het dragen van alleen mondkapjes onvoldoende om de gezondheid van het grondpersoneel op Rotterdam The Hague Airport volledig te waarborgen tegen de risico's van blootstelling aan ultrafijnstof (UFP). Hier zijn enkele belangrijke punten:
Ontoereikende bescherming:
Mondkapjes bieden beperkte bescherming tegen UFP's, vooral bij langdurige blootstelling. De gezondheidsrisico's van UFP-blootstelling omvatten verhoogde kansen op hoge bloeddruk, diabetes en dementie, die niet volledig kunnen worden voorkomen door alleen mondkapjes te dragen.
Zorgplicht werkgever:
De luchthaven heeft als werkgever een zorgplicht om werknemers adequaat te beschermen tegen beroepsrisico's. Gezien de bekende gezondheidseffecten van UFP's, zou de huidige bescherming met alleen mondkapjes waarschijnlijk als onvoldoende worden beschouwd.
Vergelijkbare situaties en schadeclaims:
Er zijn enkele vergelijkbare situaties in Nederland waar werknemers blootgesteld werden aan schadelijke stoffen en later schadeclaims indienden:
- Asbest-zaken: Werknemers die in het verleden aan asbest werden blootgesteld, hebben met succes claims ingediend tegen werkgevers die onvoldoende beschermingsmaatregelen namen.
- Chroom-6 affaire: Defensiemedewerkers die werden blootgesteld aan de giftige stof chroom-6 bij het onderhoud van legervoertuigen, hebben schadevergoedingen ontvangen.
- Burnpit-zaak: Nederlandse militairen die in Afghanistan werden blootgesteld aan giftige dampen van afvalverbrandingsovens (burnpits) hebben claims ingediend tegen Defensie.
Mogelijke juridische stappen slachtoffers:
Als grondpersoneel of omwonenenden in de toekomst gezondheidsklachten ontwikkelen die gerelateerd kunnen worden aan UFP-blootstelling, zouden ze mogelijk claims kunnen indienen op basis van:
- Schending van de zorgplicht door de werkgever
- Onvoldoende implementatie van arbeidsveiligheidsmaatregelen
- Nalatigheid in het informeren over gezondheidsrisico's
Steeds vaker worden beleidsmakers binnen een bedrijf hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor deze aspecten.
Bronnen:
- CeDelft.eu, juni 2024
- Onderzoek rapport
- 1Vandaag, 26 juni 2024