Manifest: Geef kinderen gezonde lucht – nu en in de toekomst
Dringende oproep aan het nieuwe kabinet: benoem een speciale gezant voor gezonde lucht
Overal en altijd in Nederland gezonde lucht. Vrij ademen, voor iedereen, en in het bijzonder voor kinderen. Dat is wat wij willen. De realiteit is helaas dat de lucht op veel plekken ongezond is. Hierdoor loopt iedereen in Nederland onnodig gezondheidsschade op. Dat begint zelfs al in de baarmoeder, waar het ongeboren kind wordt blootgesteld aan luchtvervuiling. De gezondheidsschade die dan al ontstaat, heeft een grote impact op de rest van het leven.
Met het door het vorige kabinet opgestelde Schone Lucht Akkoord (SLA), lijkt er misschien voldoende aandacht te zijn voor gezonde lucht. Zorgprofessionals en wetenschappers vertellen een ander verhaal. Er is meer ambitie en snelheid nodig voor preventie van ziekte.
Wij doen daarom een dringende oproep aan het aanstaande kabinet om een nieuwe impuls te geven aan gezonde lucht. Verbind de noodzaak van het realiseren van gezonde lucht met de opgaven voor bijvoorbeeld klimaat, energietransitie en stikstofproblematiek en voorkom gezondheidsschade. Stel daarvoor een speciale gezant voor gezonde lucht aan. En laat onze kinderen – nu en in de toekomst – vrij ademen. Daar hebben ze recht op.
(Kinder)longartsen, huisartsen, verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, artsen maatschappij en gezondheid, andere zorgverleners, milieugezondheidskundigen én wetenschappers maken zich zorgen over de impact van vieze lucht bij kinderen:
- Kinderen die opgroeien in gebieden met vervuilde lucht, ontwikkelen vaker astma. Bij 1 op de 5 kinderen met astma in Nederland is het ontstaan van de ziekte gerelateerd aan blootstelling aan stikstofdioxide.(2) Astma is de meest voorkomende chronische ziekte bij kinderen.
- Het risico op het ontwikkelen van een longziekte begint al in de eerste 1000 dagen van een kinderleven. Zelfs al in de baarmoeder wordt een kind blootgesteld aan luchtvervuiling.
- Er is een verband tussen luchtvervuiling en een verlaagd geboortegewicht. En daarmee met het ontwikkelen van astma en een verminderde longfunctie op latere leeftijd. Er zijn ook aanwijzingen voor een relatie tussen vieze lucht en een verminderde longontwikkeling.
- Kinderen met astma zijn door luchtvervuiling extra benauwd. Houtstokende buren, wonen nabij een drukke weg of een andere vervuilingsbron maken dat kinderen met astma regelmatig benauwd zijn, meer medicijnen moeten gebruiken en vaker astma-aanvallen krijgen. Hierdoor ontstaat ongelijkwaardigheid tussen kinderen. Een kind met astma heeft namelijk geen gelijke kans om een leven te leiden zoals alle kinderen: met naar school gaan, buiten spelen of zwemles.
Vieze lucht maakt ziek, zowel kinderen als volwassenen
- Luchtvervuiling veroorzaakt en verergert longziekten, (long)kanker en hart- en vaatziekten.
Het leidt tot 12.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar en 16.000 spoedziekenhuisopnames.
Nederland telt 1,2 miljoen mensen met een longziekte. Bij zo’n 750.000 van hen leidt luchtvervuiling tot gezondheidsklachten.(6) Het woord ‘luchtvluchteling’ is inmiddels een begrip: tienduizenden mensen met een longziekte overwegen om deze reden wel eens om te verhuizen. - Er zijn aanwijzingen voor een relatie met diabetes, neurologische- en psychische aandoeningen zoals dementie en depressie. En bij kinderen met onder meer autisme en ADHD.
Het ondermijnt de gezondheid en maakt zo vatbaarder voor infectieziekten en mogelijk ook voor COVID-19. - Alleen al de laatste weken kregen we duizenden steunbetuigingen voor ons pleidooi voor gezonde lucht. Stuk voor stuk hartenkreten van bezorgde mensen met een duidelijk appel: als het nieuwe kabinet nu niet veel meer en sneller werk maakt van gezonde lucht, dan blijven huidige en toekomstige generaties nog langer grote gezondheidsproblemen ondervinden.
Bron en meer informatie:
Geraadpleegde bronnen/documentatie:
1. www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/astma/cijfers-context/oorzaken-en-gevolgen#!node-risicofactoren-astma, erj.ersjournals.com/content/early/2020/03/26/13993003.00147-2020
2. www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2542519619300464, https://ars.els-cdn.com/content/image/1-s2.0-S2542519619300464-mmc1.pdf (tabel 6, pagina 26)
3. www.rivm.nl/ggd-richtlijn-medische-milieukunde-luchtkwaliteit-en-gezondheid/gezondheidseffecten-luchtverontreiniging/luchtkwaliteit-fijn-stof
4. www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2018/01/23/gezondheidswinst-door-schonere-lucht
5. www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/fysieke-omgeving/cijfers-context/luchtverontreiniging#node-inleiding-gezondheidseffecten-luchtverontreiniging
6. www.nivel.nl/nl/publicatie/luchtvervuiling-verergert-gezondheidsklachten-bij-mensen-met-een-longziekte-monitor-zorg
7. www.nivel.nl/nl/nieuws/een-op-de-acht-mensen-met-een-longziekte-overweegt-verhuizing-vanwege-vieze-lucht
8. www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2021/658216/IPOL_STU(2021)658216_EN.pdf