SAF gaat de luchtvaart niet redden.
In 2030 zal de beschikbaarheid van duurzame luchtvaartbrandstof (SAF) aanzienlijk lager zijn dan eerder geraamd.
Sustainable Aviation Fuel, SAF wordt onder andere maakt van organisch afval.
Enorme gevolgen
De gevolgen zullen voor de luchtvaart enorm zijn: zij halen de klimaatdoelstellingen naar alle verwachting niet. Momenteel zijn de meeste vliegtuigen voorzien van voornamelijk de traditionele fossiele brandstof. Omdat de luchtvaartbranche zelf nu toegeeft dat het beeld van Sustainable Aviation Fuel, SAF als vervanger niet haalbaar is, moet de luchtvaart industrie zich voorbereiden op structureel minder vluchten.
De International Air Transport Association (IATA) heeft op 1 juni 2024 tijdens een conventie in Dubai bekendgemaakt dat in 2030 slechts 51 miljoen ton SAF beschikbaar zal zijn, een forse daling ten opzichte van de eerdere schatting van 69 miljoen ton in 2028. De vraag rijst of zelfs dit herziene doel zal worden bereikt, aangezien vorig jaar slechts 0,6 miljoen ton SAF werd geproduceerd. Dit is dus slechts 1/100 deel van de geprognotiseerde hoeveelheid.
Vertraagde projecten en duurzaamheidscriteria
IATA stelt dat sommige projecten voor de productie van duurzame brandstof "veel langzamer" van de grond komen dan eerder gedacht. Bovendien vielen andere SAF-initiatieven helemaal af omdat ze niet voldeden aan de duurzaamheidscriteria.
Voor dit jaar verwacht IATA een ruime verdriedubbeling van de SAF-output naar 1,9 miljoen ton ten opzichte van 2023. Dit dekt echter nog steeds slechts een miniem deel van de mondiale brandstofbehoefte van de luchtvaart: 0,53 procent.
Optimisme en bluf voor de toekomst
Ondanks de tegenvallende cijfers, houdt Marie Owens Thomsen, hoofdeconoom en manager duurzaamheid van IATA, de moed erin. Met de "juiste maatregelen" kan de productie van SAF flink worden opgevoerd, zegt ze. Eén van de voorstellen is raffinaderijen voor fossiele brandstof te stimuleren om een tweede productielijn te openen, specifiek voor SAF.
Owens Thomsen schermt alvast met grote getallen voor de verdere toekomst. "Er moet duizend keer zoveel SAF worden geproduceerd om in 2050 een reductie van 65 procent van de CO2-uitstoot in de luchtvaart te realiseren. Dat lijkt veel, maar het kan wel." Hiermee gaat Owens weer ouderwets over op bluf-verhalen.
Misleidend en dus verboden
Fossielvrij spande tegen de onjuiste reclame-uitingen van de KLM een rechtszaak aan. Deze werd op nagenoeg alle punten gewonnen door Fossielvrij.nl. Het adverteren met ‘herbruikbare’ of ‘duurzame’ brandstof, kortweg SAF, werd door de rechter verboden.
De kern van de uitspraak van de rechtbank Amsterdam in 2024 in de zaak die milieuorganisatie Fossielvrij tegen KLM aanspande, is dat KLM in haar advertenties een te rooskleurig en misleidend beeld schetste over het gebruik van duurzame luchtvaartbrandstoffen (sustainable aviation fuels, SAF).
De rechtbank oordeelde dat KLM in haar reclame-uitingen ten onrechte suggereerde dat het mogelijk is om duurzaam te vliegen door het gebruik van SAF of door CO2-compensatie via herbebossingsprojecten. In werkelijkheid vloog KLM in die periode nog vrijwel uitsluitend op fossiele brandstoffen en was het gebruik van duurzamere SAF nog zeer beperkt en onzeker voor de toekomst.
Hoewel de rechtbank erkende dat consumenten niet eerlijk waren geïnformeerd over de daadwerkelijke impact van vliegen op het milieu, hoefde KLM de betreffende reclamecampagnes niet te rectificeren omdat deze al waren beëindigd. Wel moet KLM in toekomstige advertenties transparant en concreet communiceren over haar duurzaamheidsambities en de mate waarin zij daadwerkelijk bijdraagt aan CO2-reductie.
Geluid en fijnstof
Hoewel berekeningen aangeven dat er minder CO2 kan worden uitgestoten bij massale inzet van SAF in plaats van kerosine, blijven vliegtuigen die op SAF vliegen nog altijd evenveel geluid produceren. Dus daar draagt deze brandstof niets aan bij. Wanneer maatschappijen méér gaan vliegen omdat ze vinden dat ze minder uitstoot hebben, zorgt dat per saldo voor méér brandstofverbruik, dus wel meer uitstoot van CO2 en meer vliegtuigen zorgen voor meer herrie. Ook het verbranden van SAF levert ultrafijnstof op, de sluipmoordenaar die in de longen komt.
Bronnen:
- IATA.org
- Luchtvaartnieuws
- Rechtbank - uitspraken
- KLM's duurzaamheidsreclame is in strijd met het EU-consumentenrecht
- NU.nl - KLM misleidde consumenten met reclames over 'duurzaam vliegen'