Vliegtuigherrie kwelt omgeving
‘Continu overlast, daar worden mensen gestoord van.’
Omwonenden van luchthavens zijn gevoeliger voor vliegtuigherrie dan twintig jaar geleden. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM dat vandaag verschijnt. Het geluid van opstijgende en landende vliegmachines zorgt vaker voor ergernis, frustratie en een onderbroken nachtrust.
Bij een geluidsniveau van 60 decibel ervaart tegenwoordig ruim 75 procent van de omwonenden rond Schiphol ernstige hinder. Dat percentage lag in 2002 op minder dan 50 procent, aldus de studie ‘Relaties Vliegtuiggeluid - hinder en slaapverstoring 2020’.
Ook rond de vliegvelden Rotterdam-The Hague, Eindhoven en Maastricht ‘lijkt de ervaren hinder op dit moment groter dan we in het verleden zouden verwachten, op basis van bestaande methodes om verstoring te voorspellen’, verklaart RIVM-onderzoeker Abhishek Sahai.
Overlast groeit
Een doorwrochte verklaring voor het toegenomen gevoel van hinder geeft de RIVM-studie niet. Sahai: ,,Maar het is wel een trend dat ervaren overlast groeit. Dat zien we ook bij wegverkeer en zelfs bij de hinder die mensen ervaren van hun buren.” Bij vliegtuigherrie is de toename wel extra duidelijk.
In de studie vergelijkt het RIVM de ervaren hinder in 2002 en in 2020. Dankzij de corona-pandemie telde Schiphol in dat laatste jaar aanmerkelijk minder vliegbewegingen (401.000 versus 227.000). En toch was de ervaren overlast in 2020 omvangrijker.
Politieke doofheid
Politieke doofheid voor de hulproep van omwonenden is volgens de Marcel Cobussen één verklaring voor de sneller ervaren hinder. ,,Burgers hebben het gevoel de controle te zijn kwijtgeraakt omdat ze het idee hebben dat er niet naar hun klachten wordt geluisterd”, aldus de hoogleraar Auditieve Cultuur aan de Universiteit Leiden. ,,Dan klaag je ook eerder over vliegherrie.”
Cobussen noemt het heel zorgwekkend dat de overheid rond vliegvelden, maar in de nieuwe Omgevingswet ook voor industriegeluiden, voor geluidsregels uitgaat van jaargemiddelden. ,,Klachten worden amper nog ontvankelijk verklaard. Terwijl de piekbelasting heel hoog kan zijn. Jaargemiddelden vegen eigenlijk de realiteit weg.” Ook bij autoverkeer en windturbines moet het geluid binnen jaargemiddelden blijven.
Ook bij Rotterdam The Hague Airport werden manifestaties gehouden tegen de overlast.
Met ‘ernstige hinder’ bedoelt het RIVM de verzameling van negatieve gevoelens die omwonenden ervaren, zoals ergernis, boosheid, ontevredenheid, agitatie en een gevoel van uitgeput raken. Slaapverstoring betekent dat mensen onvoldoende kunnen uitrusten voor de volgende dag. Beide kunnen leiden tot gezondheidsproblemen zoals een hogere bloeddruk en andere hart- en vaatziekten.
Secretaris Jan Boomhouwer van de Stichting Recht op Bescherming tegen Vliegverkeer (RBV) is niet verbaasd over de bevindingen uit het RIVM-rapport. Misschien maakte elk vliegtuig vroeger meer lawaai, maar tegenwoordig passen er veel meer vluchten binnen een geluidsnorm. ,,Het resultaat is dat je niet drie keer flink gestoord wordt met verder stilte, maar dat de overlast alsmaar doorgaat. Daar worden mensen gestoord van.”
Het aantal mensen dat rond Schiphol ernstige hinder ervaart zou zo’n tweehonderdduizend bedragen. Over heel Nederland schat het RIVM dat circa één miljoen mensen geluidsoverlast ervaren door vliegvelden, autoverkeer, treinen en windturbines. RBV-secretaris Boomhouwer: ,,Er is bij ons nul vertrouwen in wat het ministerie van I&W steeds voor Schiphol bedenkt.”
Stilte door pandemie
De stilte uit de corona-periode is mogelijk ook nog een reden waarom mensen gevoeliger zijn voor geluid. Cobussen: ,,Veel mensen, ook rond vliegvelden, hebben ineens kennisgemaakt met een veel stillere omgeving. Het kan dus wel anders, realiseren ze zich. Zodra de geluidsoverlast dan weer toeneemt, is de ergernis ook groter.”
Een belangrijke conclusie is volgens het RIVM dat de oude methode om geluidshinder rond vliegvelden te voorspellen, niet langer voldoet. We kunnen met de huidige opzet de invloed van niet-akoestische factoren niet bepalen. Met een aanvullende gerichte studie op die aspecten zou dat wel mogelijk kunnen zijn.
Bron: AD, 21 februari 2021