Dit is waarom hoofdpijndossier Rotterdam The Hague Airport belangrijk is bij de komende verkiezingen

Rotterdam The Hague Airport wordt voor steeds meer overheden een hoofdpijndossier. Het vliegveld ziet mogelijkheden om het aantal vluchten uit te breiden, maar voor onder meer omwonenden is de max bereikt.

Het verzet groeit, ook van en ín de provincie.
De gemeente Rotterdam vindt dat het aantal vluchten in de toekomst niet mag stijgen. Sterker nog, ze willen eerder mínder vluchten. En Rotterdam is niet de enige overheidsinstantie die er zo naar kijkt. Ook de provincie Zuid-Holland is kritisch. Omwonenden moeten ‘gelijkwaardig betrokken worden’ in besluiten over de luchthaven, maar dat gebeurt niet, aldus de provincie.
En onvrede is er zeker bij omwonenden van de luchthaven. Zij zeggen niet alleen last te hebben van geluidsoverlast, maar maken zich tegelijkertijd ook zorgen over hun gezondheid. Sommige omwonenden hebben slaapproblemen, terwijl er ook zorgen zijn over de uitstoot van vliegtuigmotoren. Het verminderen van hinder voor de omgeving is ook voor de provincie een speerpunt.

Stank en geluidsoverlast

Helen Die is één van de omwonenden. Woonachtig in Schiebroek – letterlijk onder de rook van Rotterdam The Hague Airport - vindt zij het ‘schrikbarend’ hoe slecht er wordt geluisterd naar al die mensen die in de buurt van het vliegveld wonen. Want dat omwonenden veel overlast ervaren, al langere tijd, staat volgens Die buiten kijf. Vooral geluidsoverlast en stank zijn aan de orde van de dag.
“De stank is alleen maar erger aan het worden. Regelmatig ruik je in Schiebroek echt een kerosinelucht. En dan hebben we het nog niet eens over wat je niet ruikt, maar wat ook geheid in de lucht hangt.”
Ook het geluid van de vele overvliegende vliegtuigen maakt buurtbewoners horendol. “In de ochtenduren – het begint om 07:00 uur – zit er een minuut tussen de overvliegende vliegtuigen. In de zomermaanden is het eigenlijk non-stop. Zeker nu ik meer thuiswerk moet ik soms gewoon gesprekken stoppen om te wachten tot het voorbij is. En begrijp me niet verkeerd: ik ben niet tegen vliegen. Maar zoals het nu is, kan het niet.”
De coronajaren brachten voor omwonenden iets meer rust. Niet alleen werd de lucht veel schoner, ook de geluidsoverlast verdween als sneeuw voor de zon. Voor even. Want inmiddels draait het vliegverkeer weer op volle toeren.

Stortvloed aan klachten

Uit een rapportage van de Milieudienst Rijnmond bleek dat er tussen mei en juli vorig jaar liefst drie keer zoveel klachten binnenkwamen van geluidsoverlast.
In totaal kwamen bij de Milieudienst Rijnmond in die drie maanden 36 duizend klachten binnen, tegenover 11 duizend een jaar eerder. Bovendien kan sinds 2022 nog maar één melding worden gedaan per locatie. Voor die tijd waren dat er twee. De toegenomen overlast komt ook doordat Rotterdam The Hague Airport vorig jaar vluchten overnam van Schiphol. Dat vliegveld kampte met grote drukte en personeelstekort.
“In het park in Schiebroek kun je soms echt geen fatsoenlijk gesprek meer voeren. Al die vakantievluchten, ik vind het waanzin. Voor een vakantieganger is het 1 vlucht, maar wij kunnen ze elke dag tellen. Ik vind dat je je als bestuurder moet realiseren: we zijn er voor 18 miljoen Nederlanders. Wij gunnen die 18 miljoen Nederlanders hun vakantie, ze moeten kunnen vliegen, maar niet zoals het nu gaat.”

Uitbreiden

De directie van RTHA wil graag uitbreiden en denkt dat dat ook kan. In 2022 vonden meerdere gesprekken plaats met diverse gemeenten, luchtvaarmaatschappijen en bewoners- en belangenorganisaties. Dit leidde tot een toekomstvisie die uiteindelijk moet uitmonden in een definitief toekomstplan. Minister Mark Harbers neemt als minister van Infrastructuur & Waterstaat in 2024 een besluit.
In het voorstel staat onder meer dat het aantal vluchten van en naar RTHA mag toenemen, mits de geluidsoverlast en uitstoot van schadelijke stoffen niet toeneemt. RTHA heeft er wel vertrouwen in: zij denken de geluidsoverlast te kunnen beperken met de inzet van stillere vliegtuigen. Volgens het plan groeit het aantal vluchten tot 2035 met maximaal 8.760. Die stijging leidt niet tot meer overlast, stelt het vliegveld.
De gemeente Rotterdam is, zoals eerder al gesteld, huiverig. Wethouder Karremans wil geen extra vluchten en minder overlast. In zijn hoofd gaan extra vluchten en minder overlast niet hand in hand. Volgens Karremans wordt er nog te veel uitgegaan van een berekende overlast en niet de belevenis van de bewoner; de werkelijk hinder.

Gezondheidsrisico’s

Daarbovenop komen nog de gezondheidsrisico’s. Eind 2022 brachten twintig omwonenden en vertegenwoordigers een bezoek aan het stadhuis om hun standpunten duidelijk te maken. Zo ook enkele artsen, waaronder Ismé de Kleer, kinderarts en kinderlongarts. De centrale boodschap van de medici: luchtverontreiniging kan leiden tot longklachten, maar vergroot ook de kans op hart- en vaatziekten. Juist kinderen zijn extra kwetsbaar voor schadelijke stoffen, zoals het ultrafijnstof dat vliegtuigen uitstoten.

“Dat is het fijnste fijnstof van het fijnstof”, vertelt De Kleer, zelf woonachtig in Hillegersberg. “Het is zo klein dat het niet alleen in de longen terechtkomt, maar ook via de longen in het bloed en zo ook bij andere organen. Als zwangere vrouwen het inademen, kan het bij de placenta uitkomen. Daarvan is aangetoond dat het echt door de placenta heengaat, dus ook echt aan de kant van het kind komt. Dan heeft het direct effect op het kind.”
Dat kan zich op meerdere manieren uiten. “Zwangere vrouwen die hieraan worden blootgesteld, hebben een verhoogde kans op miskramen en vroeggeboorte. Kinderen kunnen een lager geboortegewicht hebben, een lagere longfunctie hebben en als ze zijn geboren met een lagere longfunctie, haal je dat de rest van je leven niet meer in. Daarmee heb je een verhoogde kans op astma en COPD, al voordat je geboren bent.”
De Kleer ziet het bewustzijn groeien. “Daar ben ik ook heel blij om. Dat is echt stap 1. En ik merk dat er een verschil is dat je daar als arts staat. Dat heeft meer impact.”
Een gegeven dat Helen Die als buurtbewoner onderkent, maar tegelijkertijd ook frustreert. “Ik vind het een gotspe. Wij zijn de bewoners. We zeggen een democratie te zijn en dat betekent dat de stem van de omwonende wordt meegenomen.”

Hard hoofd

Of dat nu wel gaat gebeuren? Die heeft er een hard hoofd in. “Ik denk dat het rijk er frontaal tegenin gaat. Ik wil niet negatief zijn en in het beste en goede geloven, maar op basis van mijn waarnemingen en hoe de discussies verlopen: het gaat niet meer om de feiten, maar om de plaatjes. Er is bovendien altijd wel iemand te vinden die een keurig betoog weet op te bouwen waarom het wel kan. Ik vermoed dat het weer een gang naar de rechter wordt.”
De boodschap die De Kleer het rijk en minister Harbers wil meegeven? “Er zijn op korte termijn klimaatdoelen en WHO-luchtkwaliteitsnormen te halen. Uitbreiding van Rotterdam Airport past daar absoluut niet in. Neem verantwoordelijkheid en geef prioriteit aan de bescherming van het leefklimaat en de gezondheid van ons allemaal, maar vooral van onze kinderen.”

Luchthaven ziet mogelijkheden

In de toekomstvisie van Rotterdam The Hague Airport, die uiteindelijk moet leiden tot een definitief toekomstplan, wordt ingezet op groei, mits dat niet gepaard gaat met meer geluidsoverlast en uitstoot. Dat kan volgens het vliegveld door de inzet van stillere vliegtuigen en het minder vroeg laten vliegen van oudere toestellen, die meer geluid maken. In 2035 zouden er op Rotterdam The Hague Airport maximaal 8.760 extra vluchten kunnen landen en opstijgen, bovenop het huidige aantal van ruim 50.000 per jaar. Deze vluchten worden gepland tussen 09:00 en 21:00 uur. De overlast voor omwonenden neemt dan, zo stelt het vliegveld, af. In 2024 neemt minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat een besluit over het definitieve toekomstplan.

Zo denken de politieke partijen er over:

VVD

Rotterdam The Hague Airport is van levensbelang voor de regionale economie, stelt de VVD. Voor de partij blijft vliegen niet alleen een belangrijk vervoersmiddel om op vakantie te gaan, maar ook om zaken te doen. Daarmee is de VVD een van de weinige partijen die het belang van de luchthaven openlijk onderschrijft.

D66

Als het aan D66 ligt, moet Rotterdam The Hague Airport sterk inkrimpen. Te beginnen met het aantal vakantievluchten. Want als het aan D66 ligt, wordt de luchthaven beperkt tot een plek waar zakenvluchten opstijgen en landen. Dat is voor de partij echter nog maar het begin. Het uiteindelijke doel is om het vliegveld in uiterlijk 2040 definitief te sluiten.

CDA

Het CDA wil geen groei van Rotterdam The Hague Airport. Prioriteit moet zijn om de overlast terug te dringen, zegt de partij. Ook moet een krimpscenario worden onderzocht. Het CDA vindt bovendien dat wijzigingen van vluchtroutes op Schiphol niet mogen leiden tot meer geluidsoverlast in Zuid-Holland.

GroenLinks

Op de plek waar nu Rotterdam The Airport ligt, is binnenkort geen vliegveld meer. Althans, dat is de wens van GroenLinks. De partij is voor het sluiten van Rotterdam The Hague Airport en dat uiterlijk in 2030. Op de plek van het vliegveld ziet GroenLinks kansen voor een ‘prachtige groene woonwijk’ met zo’n 10.000 woningen.

Bron: Rijnmond, 8 maart 2023

Gerelateerd: Fractievoorzitter VVD erkent dat luchthaven geen economisch levensbelang heeft voor de regio